Χόρτα (άγρια)

Άνηθος

Ο Άνηθος ανήκει στην οικογένεια των σκιαδοφόρων. Είναι ένα ετήσιο φυτό, πολύ εύκολο να καλλιεργηθεί. Καλλιεργείται σε ηλιόλουστο και στεγνό έδαφος. Το ύψος του φτάνει τα 80 εκατοστά, ο βλαστός του είναι κοίλος και γραμμωτός, η ρίζα γογγυλώδης και  τα φύλλα του πτερωτά νηματοειδή.
Ο άνηθος ήταν γνωστός στην Αρχαία Ελλάδα με τις ονομασίες άνηθον και άνησον. Από τα άνθη του παρασκεύαζαν άρωμα ενώ το πρόσθεταν σε διάφορα κρασιά που είχαν την ονομασία ανηθίτης οίνος. Ακόμα, στεφάνωναν τους νικητές με ανθισμένα κλαδιά άνηθου, και με το αιθέριο έλαιο των καρπών του άλειφαν το σώμα τους οι αθλητές γιατί το θεωρούσαν χαλαρωτικό και τονωτικό των μυών.
Σήμερα το φυτό χρησιμοποιείται στη μαγειρική σε σαλάτες, σούπες, διάφορες σάλτσες και αλλού. Το χαρακτηριστικό του άρωμα μοιάζει με αυτό του γλυκάνισου και τα σπόρια του χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διαφόρων φαγητών, ενώ μπορεί να διατηρηθεί και αποξηραμένος. Είναι ιδιαίτερα διουριτικός και μαλακτικός για το στομάχι. Περιέχει σημαντικές ποσότητες από κάλιο, ασβέστιο, φώσφορο και σίδηρο.

Σταμναγκάθι ή Ραδίκι του βράχου ή Αλιφώνι (Cichοrium Spinosun)

Το σταμναγκάθι είναι ένας ποώδης και αγκαθωτός θάμνος που φύεται κοντά σε ακτές. Τα χαρακτηριστικά του είναι οι αγκάθες, οι βλαστοί και τα γαλάζια άνθη (που ανθίζουν μόνο για λίγες ώρες, νωρίς το πρωί από Μάιο έως και Ιούλιο). Τα αγκάθια του δεν είναι τόσο αιχμηρά ώστε να καθιστούν δύσκολη την περισυλλογή των μικρών βρώσιμων πράσινων φύλλων του. Η ονομασία του οφείλεται σε μια παλιά συνήθεια των Κρητικών, οι οποίοι με τους θάμνoυς αυτούς σκέπαζαν τα στόμια των σταμνιών, για να μη μπαίνουν ζωύφια μέσα στο νερό.
Επίσης το σταμναγκάθι όπως έχουμε πληροφορηθεί από το Διοσκουρίδη, αποτελούσε φάρμακο για τους αρχαίους, γι αυτό το έχουν και σε μεγάλη εκτίμηση στην Κρήτη. Συλλέγεται και τρώγεται με λάδι και ξύδι, όπως συμβαίνει με όλα τα χόρτα της Κρήτης, η παρασκευή της σαλάτας εξαρτάται από τις τοπικές ιδιαιτερότητες και από τη φαντασία της κάθε νοικοκυράς. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που το σταμναγκάθι χρησιμοποιείται αναμεμειγμένο με άλλα άγρια χόρτα, με λίγο κρεμμύδι και άνηθο.
Τέλος το σταμναγκάθι πέρασε με τη λαϊκή του ονομασία στη λογοτεχνία: " Κράζει ο φονιάς, και ξεπατώνοντας το σταμναγκάθι ρίχνει..." (Οδύσσεια Καζαντζάκη , Α722)

Βλίτα – Βλήτα

Το βλίτο ή βλίτρον ή βλιταράκι ή γλίντρος είναι μια μικρή μονοετής πόα που δεν ξεπερνάει σε ύψος τα 80 εκ., αλλά κατέχει εντελώς ξεχωριστή θέση στις βραστές καλοκαιρινές σαλάτες της χώρας μας. Φυτρώνει μόνο του ή σπέρνεται ανάμεσα στα κηπευτικά των καλοκαιρινών περιβολιών και καλλιεργείται κυρίως για το φύλλωμά του αλλά και για τους σπόρους του.
Εντυπωσιακό είναι το αυτοφυές κόκκινο βλίτο (αγριόβλιτο) με τα πλατιά φύλλα, το οποίο συνήθως δεν τρώγεται αλλά το αφήνουν σε γλάστρες και στις άκρες των περιβολιών για διακοσμητικούς καθαρά λόγους. Η έντονη, καμιά φορά γλυφή και μαζί δροσερή γεύση του μας αναγκάζει να το βράζουμε σε συνδυασμό με διάφορα άλλα λαχανικά

Αγριομάρουλο ή Ταραξάκος ή Πικραλίδα

Ιδιαίτερα ονομαστό χόρτο είναι και ο ταραξάκος, ή πικραλίδα, ή αγριομάρουλο. Αφθονεί στα ελληνικά ακαλλιέργητα χωράφια, στα άκρα των δρόμων και ξεπετιέται ανάμεσα από τις σχισμές των βράχων. Ο ταραξάκος είναι πλούσιος σε καροτενοειδή (λουτείνη και βιολαξανθίνη), βιταμίνες συμπλέγματος Β, βιταμίνη C.
Η περιεκτικότητα του σε βιταμίνη Α φαίνεται να είναι 4 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του κοινού μαρουλιού, ενώ από ανόργανα στοιχεία περιέχει αρκετό κάλλιο.
Σύμφωνα με επιστήμονες το αγριομάρουλο, έχει διουρητικές ιδιότητες, λειτουργεί σαν βοηθητικό σε δυσλειτουργίες του ήπατος και της χοληδόχου κύστης, σε προβλήματα δυσπεψίας, ιδιαίτερα στην πλήρη πέψη του λίπους, καθώς επίσης αποτελεί και διεγερτικό της όρεξης. Επιπλέον, είναι δυνατόν να βοηθήσει στην θεραπεία της ακμής και χρόνιων δερματιτίδων και μειώνει δραστικά τους πόνους σε αρθρώσεις.

Παπούλες ή Ψαρές ή Καμπυλιές ή Lathyrus ochrus

Οι παπούλες είναι καλλιεργήσιμo λαχανικό που χρησιμoπoιείται κυρίως ως σαλατικό και σχεδόν πάντα ωμό. Η γεύση του είναι υπόπικρη. Kατά την περίοδο Τής Μεγάλης Σαρακοστής αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα νηστίσιμα φαγητά της Κρήτης. Τρώγεται με λάδι και ξύδι, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις αλατίζεται και δεν λαδώνεται (κατά τις νηστίσιμες ημέρες που δεν επιτρέπεται η κατανάλωση ελαίου). Σε πολλές περιοχές της Κρήτης συνοδεύει, μαζί με την επίσης ωμή αγκινάρα και το τοπικό ποτό "τσικουδιά".

 

 http://www.asxetos.gr