Most doctors say meditation can’t hurt you, but now there’s reassuring evidence that it may help you as well when it comes to warding off disease.
Previous studies have linked better health outcomes among heart patients who practiced meditation compared to those who did not, but none of those trials could definitively credit the brain-focusing program with the better health results. In the latest trial to address those limitations, however, meditation does appear to have an effect on reducing heart attack, stroke and even early death from heart disease, at least among African-Americans.
“The main finding [of our research] is that, added on top of usual medical care, intervention with a mind-body technique — transcendental meditation — can have a major effect on cardiovascular events,” says Robert Schneider, lead author on the study published in Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes and a professor at the Maharishi University of Management, an institution in Iowa that was founded by the creator of transcendental meditation.
He and his colleagues followed 201 African American men and women, who are at higher risk of heart disease than whites, but who also had addition reason to worry about heart attacks and strokes since they were also diagnosed with coronary heart disease. The participants were randomly assigned to participate in either a health education class about heart-friendly diet and exercise, or to attend a transcendental meditation program. Transcendental meditation involves shutting out the outside world and focusing thoughts inward, or resting while remaining alert. All of the participants continued to receive their normal medical care as well, including appropriate medication.
After roughly five years of follow-up, the researchers found a 48% reduction in the overall risk of heart attack, stroke, and death from any cause among members of the meditation group compared to those from the health education group. The meditating group enjoyed an average drop of 4.9 mm Hg in systolic blood pressure compared to the control group and also reported less stress and less anger. “It’s like discovering a whole new class of medications,” Schneider says of the power of meditation in improving the patients’ health.
But while the magnitude of those results is remarkable, the study involved a relatively small number of participants, and did not reveal how meditation may be lowering heart disease risk. On the surface, it’s intuitively obvious that stress management can affect heart health for the better; anxiety and stress cause blood pressure to shoot up and leave us on edge, triggering spikes in heart-harming stress hormones like cortisol.
But many experts are skeptical of the alleged benefits of techniques such as transcendental meditation that claim to reduce stress by a substantial amount. In the past, these benefits have been hard to test scientifically, largely because study participants who volunteered for meditation programs may have been biased to see them succeed. Practitioners have also made strong and essentially unsubstantiated claims about the powers of meditation, leading heart experts and scientists to be especially skeptical. In fact, in 2005, more than 500 brain researchers signed a petition (albeit an unsuccessful one) to protest a scheduled lecture on the neuroscience of meditation by the Buddhist spiritual icon, the Dalai Lama, at a major conference organized by the Society for Neuroscience.
The great lengths to which the researchers of the Circulation study went to make their trial scientifically rigorous, however, should reinforce the results in the eyes of some skeptics. The scientists adjusted for the effects of weight, smoking behavior, and diet, all of which can influence heart attack, stroke and early heart death rates. And while the participants in both groups exercised more and cut back on alcohol during the study, they did so at similar rates, making these changes unlikely to be responsible for the differences in health outcomes either.
While the findings aren’t likely to resolve questions over whether meditation should become a standard part of heart disease care, the results should give more doctors confidence in discussing the practice with their patients and giving them some scientifically based information that’s an improvement over the advice that “it can’t hurt to try.”
Πολλοί από εμάς διδαχτήκαμε πριν γίνουμε ανάπηροι ή στην εφηβεία ότι το σεξ πρόκειται για έναν ενθουσιασμό που γίνεται όλο και πιο έντονος μέχρι να φτάσει στο αποκορύφωμα. Ο στόχος συνήθως βλέπεται ως τον οργασμό και την απελευθέρωση συγκεντρωμένης σεξουαλικής έντασης.
Μάθαμε για το σεξ σε μια κουλτούρα που το αντιμετωπίζει ως αμαρτωλό και ακατανόμαστο, αλλά συγχρόνως χρησιμοποιεί το ιατρικό μοντέλο για να το περιγράψει. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο του σεξ και του οργασμού, η συγκέντρωση μυικής έντασης οδηγεί στη κορύφωση, και ακολουθείται από μια “ανακούφιση”- την εκσπερμάτωση για τους άντρες και τις συστολές των μυών που περιβάλλουν το αιδοίο για τις γυναίκες. Καθώς αυτό που μπορεί να μετρήσει η επιστήμη είναι κυρίως σωματικό, ο οργασμός βλέπεται βασικά ως ένα αυτόματο αντανακλαστικό, ένας απλός σπασμός γενετικών συστολών. Το ιατρικό μοντέλο δεν ισχύει για όλους. Όταν οι αναπηρίες συνοδεύονται από μια απώλεια της αίσθησης των γενητικών οργάνων, από περιορισμένη κίνηση ή από ανικανότητα εκσπερμάτωσης ή γενετικών συστολών, ίσως νιώθουμε τη τάση να εγκαταλείψουμε την ιδέα ολοκληρωτικά. Η σεξουαλική ευχαρίστηση που είχαμε μάθει ή γνωρίζαμε κάποτε έχει γίνει απροσπέλαστη. Το ταντρικό σεξ- βασισμένο σε εσωτερικά διδάγματα αρκετών ανατολικών θρησκειών- παρέχει έναν εναλλακτικό τρόπο στην εμπειρία της σεξουαλικής ευχαρίστησης και φέρνει ένα καινούριο νόημα στις ερωτικές σχέσεις. Ο ταντρικός οργασμός είναι αντίθετος στη κοινή λογική του ιατρικού μοντέλου. Στο Τάντρα, ο ενθουσιασμός είναι απλά η αρχή, παρά το μέσο για τον σκοπό. Αντί να βιαστεί προς την αποκορύφωση, ο ασκητής του Τάντρα πηγαίνει πιο σιγά, μένοντας στη στιγμή, και ταξιδεύοντας σε μια βαθιά χαλάρωση. Στο ιατρικό μοντέλο, η σεξουαλική ενέργεια συγκεντρώνεται, και μετά χάνεται. Στο τάντρα, η ενέργεια δεν χάνεται αλλά μεγαλώνει. Αντί να χρησιμοποιούν τον σύντροφο για τη προσωπική τους ευχαρίστηση, οι ταντρικοί εραστές παρέχουν ζωτική ενέργεια ο ένας στον άλλον.
Το σεξ μεταμορφώνεται Ο Ray Stubbs, εκπαιδευτής και συγγραφέας πάνω στη σεξουαλικότητα και μασάζ-θεραπευτής, καθώς και κάπως πρόσφατος τετραπληγικός, έχει αυθόρμητους οργασμούς ενώ διαλογίζεται, παρά τη κάκωσή του, και περιγράφει τις εκστατικές του εμπειρίες. Έχει γράψει αρκετά βιβλία, με το τελευταίο του να ονομάζεται “Η Ουσία του Τάντρα: Ένας σύγχρονος οδηγός στη Πνευματική Σεξουαλικότητα”. Οι εξαιρετικές εμπειρίες του Stubb δεν συμβαίνουν έτσι απλά, από το πουθενά. Ακολουθούν μετά από πολλά χρόνια συνειδητής αναζήτησης και μελέτης με δασκάλους του Τάντρα και ιθαγενείς Αμερικάνους σαμάνους. Έχει επίσης εξασκήσει και διδάξει σύγχρονο διαλογισμό στη μορφή του μασάζ που εσωκλείει τη σεξουαλική ενέργεια. Ο Gary Karp, συγγραφέας του “Life On Wheels” και παράλυτος από τη μέση και κάτω, ενδιαφέρεται επίσης για το τανρικό σεξ. Λέει ότι μετά τον τραυματισμό του, ένα βιβλίο πάνω στο Τάντρα τον ώθησε να θεωρήσει ότι ο “φυσιολογικός” οργασμός μπορεί να μην είναι τελικά όλα αυτά που θεωρείται ότι είναι. Του άρεσε ιδιαίτερα το τανρικό δίδαγμα ότι δυο εραστές με την “κατάλληλη ενέργεια” έχουν συμπληρωματικές πολικότητες. “Το να κάνεις έρωτα”, λέει ο Karp, επίσης συμμετέχων στο iCan, “είναι μια πράξη εκπλήρωσης και σύνδεσης για το κάθε άτομο με ένα βαθύ, εξελικτικό και έμφυτο πνευματικό επίπεδο”. Η σύνδεση του Stubbs είναι με το θεϊκό, για τον Karp είναι με τον άλλον σύντροφο. Και οι δύο προσεγγίσεις είναι πνευματικές. Στη πραγματικότητα το Ταντρα δεν πρόκειται καθόλου για το σεξ. Ενώ το αποτέλεσμα του Ταντρικού σεξ μπορεί να είναι μια παρατεταμένη σεξουαλική ευχαρίστηση, αυτός δεν είναι ο σκοπός. Το σεξ είναι ένα όχημα. Το σεξ μετατρέπεται σε αγάπη, η αγάπη σε διαλογισμό, σε φως, στη γνώση του θεϊκού, σε έκσταση, σε ευτυχία. Σύμφωνα με τον Bhagwan Shree Rajneesh, στο “Τάντρα, Πνευματικότητα και Σεξ”, από τη στιγμή που γνωρίσεις αυτή την ευτυχία, βρίσκεσαι στην πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι ότι στον βαθύ σεξουαλικό οργασμό, δεν είναι το σεξ που σου δίνει την ευτυχία. Για άλλη μια φορά το σεξ είναι μόνο το όχημα. Κάτι άλλο παράγει αυτή την ευφορία, την έκσταση. Αυτό το κάτι άλλο, σύμφωνα με τον Rajneesh, μπορεί να χωριστεί σε τρία στοιχεία- την απώλεια αίσθησης του χρόνου, του εγώ σου, και το ότι επιστρέφεις στη φυσική σου κατάσταση. Αυτά είναι τα στοιχεία που παράγουν την έκσταση και την ευτυχία. Το ξέρω ότι όλα αυτά μπορεί να ακούγονται παράξενα ή απλά τετριμμένα, αλλά κάντε υπομονή. Ακόμα και οι δάσκαλοι του Τάντρα λένε ότι η εξάσκηση και η εμπειρία πρέπει να προηγούνται της πίστης. Η μεταστροφή έρχεται με την εμπειρία όχι με την ιδεολογία. Η πρόκληση που θέτω σε εσάς είναι να αρχίσετε να σκέφτεστε τη σεξουαλική ευχαρίστηση και τον οργασμό με διαφορετικό τρόπο.
Μέσα στη στιγμή Για να συμβεί ένας τανρικός οργασμός, δεν είναι ανάγκη να υπάρξει η κορύφωση της σεξουαλικής έντασης, για την επαφή, την εκσπερμάτωση ή για τις μυικές συστολές. Στη πραγματικότητα, δεν υπάρχει καθόλου η ανάγκη για σεξ, από τη στιγμή που ανακαλύψεις ότι ο οργασμός μπορεί να είναι ένας βαθιά χαλαρωτικός διαλογισμός, μια κατάσταση που συνδυάζει τα τρία στοιχεία του Rajneesh την απώλειας αίσθησης του χρόνου, του εγώ σου, και το βρεθείς στη φυσική σου κατάσταση. Όταν δεν έχεις την αίσθηση του χρόνου, είσαι μονάχα στη στιγμή που ζεις, χωρίς να συγκρίνεις με παλιές αναμνήσεις ή να εστιάζεις σε προσδοκίες του μέλλοντος. Όταν δεν έχεις αίσθηση του εγώ σου, γίνεσαι ένα με τον σύντροφό σου ή το σύμπαν, δεν είσαι πια ένα άτομο περιορισμένο από σωματική αναπηρία ή αρνητικές σκέψεις. Όταν είσαι στη φυσική σου κατάσταση, με τα λόγια του Rajneesh, “Το μη-πραγματικό χάνεται, η πρόσοψη, το πρόσωπο, χάνονται. Η κοινωνία, η κουλτούρα, ο πολιτισμός χάνονται. Είσαι μέρος της φύσης- όπως είναι τα δέντρα, τα ζώα, τα αστέρια. Είσαι μέρος από κάτι μεγαλύτερο και σημαντικότερο- τον κόσμο”. Ακόμα σας φαίνεται τραβηγμένο; Λοιπόν, σκεφτείτε αυτό: Οι Drs. Beverly Whipple, Gina Ogden και Barry Komisaruk έχουν δείξει σε εργαστηριακές μελέτες στο Πανεπιστήμιο του ότι οι γυναίκες μπορούν να έχουν οργασμούς μόνο με τις φαντασιώσεις τους, χωρίς καμιά σωματική διέγερση. Μερικοί από τους οργασμούς των γυναικών δεν συνδέονταν με μυικές συστολές. Ακόμα είστε σκεπτικοί; Νομίζετε ότι αυτό ισχύει μόνο στις γυναίκες χωρίς αναπηρίες; Η πρόσφατή μου έρευνα με άντρες και γυναίκες με κάκωση νωτιαίου μυελού καταγράφει εμπειρίες που αναγνωρίστηκαν ως οργασμό από τους συμμετέχοντες αλλά δύσκολα θα περιγραφόντουσαν ως οργασμοί σύμφωνα με το ιατρικό μοντέλο. Ενώ κάποιοι συμμετέχοντες είχαν ακόμα παραδοσιακούς οργασμούς, άλλοι- και από τα δυο φύλα- είπαν ότι οι οργασμοί τους ήρθαν “ως έκπληξη”. Δεν υπήρχε η συνήθης κορύφωση της μυικής έντασης, παρόλα αυτά εκστατικά συναισθήματα συνέβησαν στο κεφάλι τους ή σε ολόκληρα τα σώματά τους, ακόμα και για αυτούς χωρίς καθόλου αίσθηση κάτω από το σημείο της κάκωσης. Αρχίζει μήπως το μυαλό σας να ανοίγεται σε καινούριες συνατότητες;
Η αρχή Ο Stubbs γράφει στο βιβλίο του “Η Ουσία του Τάντρα” ότι το Τάντρα είναι βασικά ένα δίδαγμα αποδοχής και απελευθέρωσης. Όταν προσπαθούμε να πιάσουμε κάτι, είμαστε δέσμιοι. Δεν υπάρχει ελευθερία. Όταν αποφεύγουμε κάτι, είμαστε δέσμιοι. Δεν υπάρχει ελευθερία. Είναι μέσα από την αποδοχή των πάντων όπως είναι που γινόμαστε ελεύθεροι. Η αποδοχή δεν είναι υποταγή ή εγκατάλειψη. Εδώ, αποδοχή σημαίνει αποδέσμευση. Τι σημαίνει αυτό για μας; Σημαίνει να δεχτούμε τον εαυτό μας όπως είμαστε και να αφήσουμε τις προκαταλήψεις γύρω από το σεξ και τον οργασμό. Σημαίνει να αναγνωρίσουμε μόνο τα συναισθήματα και τις αισθήσεις που έχουμε, όσο επιφανειακά και να φαίνονται στην αρχή. Με την ολοκληρωτική αποδοχή, με την αποδέσμευση, υπάρχει η μεταμόρφωση. Ο Stubbs μας προειδοποιεί να μην παρασυρθούμε από τις αισθησιακές απεικονίσεις του Ταντρα από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης που το μεταδίδουν ως ένα “πακέτο” σεξουαλικής ευχαρίστησης. Η ουσία του Τάντρα δεν είναι το να κάνεις σεξ σε μια συγκεκριμένη στάση ή το να έχεις μια παρατεταμένη επαφή. Η αλήθεια του Τάντρα βρίσκεται στην ικανότητα να χαλαρώνεις, να απελευθερώνεσαι, να μετατρέπεις τη σωματική εμπειρία σε στοχαστική. Είναι η προσοχή στις αισθήσεις, η συνείδηση του παρόντος. Ο Stubbs προσθέτει ότι όταν μπορούμε να μετατρέψουμε την ενέργεια κατά βούληση τότε είμαστε απελευθερωμένοι. Για μένα, ένας απλός φοιτητής, το Τάντρα είναι ένας τρόπος για να παγιδεύω την ενέργεια του σώματος μου την οποία γνώριζα ότι είχα αλλά δεν μπορούσα να εκφράσω. Παρέχει έναν άλλον τρόπο για μένα και τη γυναίκα μου να παραμένουμε σεξουαλικά και πνευματικά συνδεδεμένοι ανάμεσα στις φορές που κάποιοι θα ονόμαζαν συνηθισμένο σεξ. Το να κατακτήσεις το Τάντρα χρειάζεται πολλά χρόνια μελέτης και εξάσκησης. Όλοι μας, παρόλα αυτά, μπορούμε να λάβουμε τα πλεονεκτήματα αυτής της πνευματικής προοπτικής με το να εξασκούμαστε σε μερικές απλές ασκήσεις που μπορούν να ενσωματοθούν στις καθημερινές μας ζωές. 1. Αναπτύξτε την αυτοσυνείδησή σας. Εάν είστε συνηθισμένοι στο να φοράτε ένα ρολόι στον αριστερό σας καρπό, φορέστε το στο δεξί. Κάθε φορά που πάτε να κοιτάξετε την ώρα στον αριστερό καρπό, αντί για το δεξί, πείτε “‘Εχω συνείδηση”. 2.Εστιάστε τη προσοχή σας στην αναπνοή σας. Οι περισσότεροι από εμάς δεν αναπνέουμε βαθιά. Η βαθιά χαλάρωση ξεκινάει με την πιο βαθιά αναπνοή. Κάθε φορά που περνάτε από μια πόρτα ελέγξτε την αναπνοή σας. Πάρτε μια βαθιά αναπνοή εάν μπορείτε, κρατήστε την και εκπνεύστε ολοκληρωτικά. Σε μετέπειτα στάδιο θα μπορέσετε να μάθετε να εναρμονίζετε αυτά τα τρία στάδια της αναπνοής. 3.Ώστε να αποκτήσετε καλύτερη αίσθηση της ενέργειας του σώματός σας, εστιάστε στην δεξιά παλάμη σας. Προσέξτε τις αισθήσεις σας. Μετά, εστιάστε στην αριστερή παλάμη. Αλλάξτε την προσοχή σας από τη μια παλάμη στη άλλη. Ύστερα προσεγγίξτε τα χέρια μεταξύ τους μέχρι να ακουμπήσουν σχεδόν. Προσέξτε καλά τις αλλαγές και τί αισθάνεστε ανάμεσα στις παλάμες σας. Εάν δεν έχετεαίσθηση στα χέρια σας τότε εστιάστε στο ένα αυτί, και μετά στο άλλο. Έπειτα μετακινήστε, ή πείτε σε κάποιον άλλον να μετακινήσει, την παλάμη σας σε απόσταση ενός εκατοστού από το αυτί σας. Θα δείτε ότι η σωματική σας ενέργεια εκτείνετε πέρα από το σώμα σας. 4.Για να αυξήσετε την αναγνώριση των εκτεταμένων σας αισθήσεων, τρώτε αργά. Γευτείτε πραγματικά τη γεύση του φαγητού και του ποτού. Προσέξτε την υφή και τη θερμοκρασία. Κρατήστε τη προσοχή σας στις αισθήσεις σας καθώς κατεβαίνει το φαγητό στον οισοφάγο. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που κάνω κάθε πρωί με χυμό πορτοκάλι. Η εξάσκηση είναι απαραίτητα καθώς ξαναμαθαίνουμε να νιώθουμε όλη την ενέργεια των σωμάτων μας. Σύμφωνα με τον Stubbs, ο αισθησιασμός, η σεξουαλικότητα και η πνευματικότητα ξεκινούν από εμάς. Είναι όλα μέσα μας. Τα εμπόδια σε αυτές τις εμπειρίες κατά τη διάρκεια του σεξ περιλαμβάνουν την υπερβολική συγκέντρωση στην επιδεξιότητα και όχι αρκετά στις αισθήσεις, τη κριτική άλλων, και οι συγκρίσεις με το παρελθόν που ακυρώνουν το παρόν, και η εστίαση σε προσδοκίες αντί για τον πλούτο που υπάρχει στη στιγμή. Για να υπερβούμε όλα αυτά τα εμπόδια, πρέπει να απελευθερωθούμε από τις προσδοκίες. Το να επιτρέπουμε, αντί να προσπαθούμε υπερβολικά, είναι το κλειδί στο να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε δέσμιοι του ιατρικού μοντέλου του οργασμού.
Απόδοση στα Ελληνικά: Ελένη Στρατή, Κοινωνιολόγος.
Ο διαλογισμός έχει χρησιμοποιηθεί για εκατοντάδες χρόνια που αναζητούν την εσωτερική ειρήνη, την φώτιση και ένα διάλειμμα από το στρες της καθημερινής ζωής. Ωφελεί το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα κατά πολλούς τρόπους. Παρακάτω είναι οι 10 πιο σημαντικές θετικές επιδράσεις του διαλογισμού:
1. Θεωρείται ότι προωθεί την καρδιακή υγιεινή επιβραδύνοντας τους ρυθμούς της καρδιάς και τον ρυθμό της αναπνοής, καθώς και αυξάνουν την ροή του αίματος προς την καρδιά. Αυτή η δράση πιστεύεται ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, αυξάνει την ικανότητα για άσκηση και μειώνει το στρες. Όλα αυτά προάγουν την καρδιακή ευεξία.
2. Ο διαλογισμός μπορεί να βοηθήσει άτομα με χρόνιες ασθένειες να διαχειριστούν την πάθηση τους, μειώνοντας τα επίπεδα του άγχους, κάτι που είναι γνωστό ότι οδηγεί σε υγιέστερο μυαλό και σώμα.
3. Η άσκηση του μυαλού και του σώματος σε τακτική βάση μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος τονώνοντας την ροή του αίματος, προκαλώντας χαλάρωση και βοηθώντας το σώμα να αποβάλει τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι γνωστό ότι προκαλούν κυτταρικές βλάβες.
4. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι ο διαλογισμός μειώνει την αντίδραση ενός ατόμου στον πόνο. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για άτομα με χρόνιες ημικρανίες, ινομυαλγία ή άλλες παθήσεις στις οποίες υπάρχει έντονη δυσφορία.
5. Τα άτομα που διαλογίζονται σε τακτική βάση μπορεί να διαπιστώσουν ότι έχει βελτιωθεί ο αυτό-σεβασμός τους και έχουν μια θετικότερη άποψη για τη ζωή. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μια σειρά φυσιολογικών παραγόντων, όπως τα αυξημένα επίπεδα σεροτονίνης, καθώς και μια πιο συγκεκριμένη εικόνα για τον εαυτό του που απορρέει από την ενδοσκόπηση.
6. Οι άνθρωποι με φόβους και φοβίες μπορεί να ευεργετηθούν από τον διαλογισμό, δεδομένου ότι η άσκηση μυαλού-σώματος βοηθάει τα άτομα να επιλύσουν τα εσωτερικά τους προβλήματα.
7. Ο διαλογισμός έχει πολλά οφέλη για τους καριερίστες, καθώς μπορεί να αύξηση την δημιουργικότητα, να ενισχύσει την ικανότητα ενός ατόμου να συγκεντρωθεί και να βελτιώσει την μνήμη. Επιπλέον, τα αντιστρές οφέλη του έχουν βοηθήσει επιχειρηματίες να μειώσουν την ένταση στον χώρο εργασίας για πολλά χρόνια τώρα.
8. Οι άνθρωποι που διαλογίζονται μπορεί να γίνουν πιο συμπονετικά άτομα, καθώς με την ενδοσκόπηση υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να αυξηθεί η ενσυναίσθηση.
9. Ο διαλογισμός μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να εμβαθύνουν την πνευματική τους σύνδεση με το υψηλότερο τους «είναι» ή απλά να αποκτήσουν μεγαλύτερη επίγνωση για την πνευματική τους πλευρά. Σήμερα, δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν αυτή την πτυχή του εαυτού τους.
10. Ζώντας την στιγμή, βάζοντας στην άκρη τις ανησυχίες του παρελθόντος ή του μέλλοντος, είναι γνωστό ότι βοηθάει τους ανθρώπους να επιτύχουν μια πιο ολοκληρωμένη ύπαρξη. Η συγκέντρωση στο παρόν είναι αυτό που είναι ο διαλογισμός, έτσι οι άνθρωποι των οποίων τα μυαλά είναι συνεχώς απασχολημένα με ανησυχίες μπορεί να θέλουν να κάνουν μια δοκιμή.
Mandala drawing is a great way to get in touch with what’s going on inside you through symbols, imagery and circles.
For those not in the know, a mandala, is a geometric pattern that represents the cosmos metaphysically or symbolically. But mandalas don’t have to represent only the cosmos “out there”, they can also be meaningful images of your “inner cosmos”. In other words – what’s going on inside you.
Art Therapist, Joan Kellogg, spent a lot of time building a system to understand the wisdom behind mandalas. She believed that the specific shapes or patterns people include in their mandalas usually corresponded to their overall condition emotionally, physically and spiritually at the time of the drawing.
Carl Jung put it a little simpler when he said mandalas are “a representation of the unconscious self.” In addition to making his own mandalas, he also incorporated them into his therapy as he believed they were a projection of the psyche and represented a safe place of the mind, and a movement towards growth and healing.
Therefore the solitary act of drawing a mandala can be incredibly therapeutic when you’re going through challenging circumstances or when you just want to connect with your subsconscious.
The Mandala Challenge
To see what kinds of symbols and patterns emerge, and find out what’s going on in our inner cosmos, why not make a mandala everyday for a week? This is a fun (and colorful!) way to look inside of you. Here’s all you need to do:
How To Draw A Mandala
1. Supplies A set of colored pencils or oil pastels for drawing, paper, a ruler, and something round (a plate or compass will do) for making the circle. 2. Size Start with a 10-inch diameter circle, but feel free to go larger if you want. 3. Experiment If you’re using pastels, you can also experiment with black paper. This adds a totally different dimension and feel to your mandala. 4. Mood Since this is a kind of meditative activity, you might want to create a nice mood with pleasing music and an uncluttered space. 5. Begin Once you’ve drawn the circle, try not to over-analyze. Just select colors and draw shapes and images intuitively, based on what makes you feel good or what inspires you.
After the week, lay out all your mandalas and just sit with them for awhile. Notice which symbols and patterns tend to repeat, which ones changed or morphed over the week. Most importantly, notice what feelings or memories or thoughts those patterns inspire in you.
Do you draw mandalas to get in touch with your thoughts? Tell us what your “common design” is (if you have one) and whether it takes you into a meditative like state when you draw them.
A lot has been written about meditation – how to do it, it’s benefits, it’s history. Today I wanted to share with you a quick guide to mediation based on my own simple practice.
For a basic mindfulness meditat
ion here’s what to do:
1. Find a place that is quiet and still - It would be wonderful to have a “meditation room,” but, hell, I live in a 2 bedroom apartment. Frankly, quiet and still is sometimes a little difficult. If that’s the same for you, find a place that is mostly quiet and still. But you do need to be alone.
2. Sit in a comfortable, but upright, position – When I first learned how to practice, I would sit in a formal posture, and we had different props to help us do this. But now I simply sit in a chair in my bedroom. I think this is fine.
3. Set an alarm for the amount of time you want to sit – This way you don’t have to worry about when you are done.
4. Close your eyes and take a few deep breaths – When you first sit down, you will probably feel harried and your breath may feel shallow. Take a few breaths where you exhale all the air you have and inhale a large breath. That will make you feel more centered.
5. Focus your attention on your breath – Just breathe normally and pay attention to your breath. Don’t worry about “clearing” your mind. You will have thoughts (and feelings) come up. Notice your thoughts and then gently bring your attention back to your breath. No judging allowed! Don’t get angry or upset with yourself for having thoughts. Just expect you will have them, but be committed to focusing your attention back on your breath when you notice them.
6. When you hear your alarm, stop – That’s it! Enjoy the peaceful feeling.
The Benefits
In my own life, I find several benefits to meditation:
1. Increased intuition – I find it easier to follow intuitive hunches. I don’t feel quite so foggy.
2. Increased ability to limit distractions in my daily life - Practicing bringing my attention back to my breath carries over to my life where I can bring my attention back to a “focal point” when there are numerous distractions.
3. Increased awareness of thoughts and feelings - Noticing the thoughts and feelings that come up during meditation makes me aware of patterns in my life.
4. Relaxation – The pleasure of silence and stillness is one that is unusual for most people. I love the feeling of simply sitting still and not doing anything.
Make it Simple for Yourself
We all have many things in our lives that compete for our attention. It can be difficult setting aside a time and place to meditate. Just make it simple on yourself.
1. Practice for a short amount of time - You don’t need an hour.
2. Just be consistent – Being consistent is very important (otherwise you’ll find yourself drifting from your practice). Pick a time limit – 5 min, 10min, maybe 20min that you can be consistent with.
3. Find a peaceful place – You may have to be a little creative. You need quiet and solitude, but little else. A chair may be helpful, although you could sit on the floor too.
This article will first present a brief overview of the autonomic nervous system (ANS). With a basic understanding of how the ANS works, we can then consider how practise of meditation influences the ANS which can help us re-educate the mind. Function of the ANS
The ANS controls involuntary functions of the body, operating for the most part well below the level of consciousness. It differs in these respects from the somatic nervous system, which controls voluntary bodily fun
ctions, is consciously perceived, and is therefore easier to influence. The parts of the body are influenced by the ANS are cardiac muscles, smooth muscles and glandular tissues. Smooth muscles include (lungs, liver, intestines, reproductive organs etc) & Glandular tissues include hormone producing glands (thyroid, pituitary, exocrine etc) Two divisions of the ANS The ANS has two divisions: the sympathetic nervous system (SNS) and the parasympathetic nervous system (PNS). The SNS is a system for short term survival. It excites the body, preparing it for action. Any signal of danger or disturbance – real or perceived, can set in motion a process known as a stress response. The SNS alerts your heart rate, blood pressure, clotting mechanism, blood sugar level, respiration and voluntary muscle contractions to prepare for action. At the same time, it signals your digestive and elimination systems, sensitivity to pain, and other systems not needed for self defence to slow down or shutdown. The effects of the SNS are immediate, widespread and long lasting. In contrast, the PNS is a system of long term survival. It promotes rest and regeneration. This system works the salivation, lacrimation, urination, defecation and digestion. In addition this system redirects blood flow back to the core of the body. The PNS system is characteristically slower to take effect than the SNS, and its effects are less wide spread. While the two divisions activate under different circumstances, both are vital to our survival and wellbeing. The Stress Response The stress Response (SR), which is characterized by the sympathetic activation, occurs in three stages: an initial fight-flight response, which mobilises the body for immediate action, a slower resistance reaction and possibly a stage of exhaustion. When a stressor provokes the flight – fight response, the hypothalamus and pituitary glands send nerve impulse from the brain to SNS. The impulse redirects energy to the muscles and organs needed for immediate survival in an emergency, and away from those not needed for immediate survival. For example the digestive, reproductive and urinary systems become impaired or shut down. The second stage, the resistance reaction is initiated by the hypothalamic hormones, and thyroid hormones. By producing increased energy and by helping the body repair damaged cells and reduce inflammation, these hormones enable the body to continue to fight the stressors after the initial response dissipates. Most of the times, these two stages suffice to get the body through stressful situations. Sometimes they do not, and the body moves into the exhaustion stage, in which it continues to produce large amounts of stress hormones. Prolonged exposure to these hormones (particularly Cortisol) can have devastating effects. In our daily lives we encounter many internal and external stressors, and if we fail to discharge our response to stress through physical activity we may become chronically stressed. A sustained high level of Cortisol destroys healthy muscles, bones and cells and suppresses the immune system, impairs digestion, and weakens the endocrine function. The destructive effect of chronic stress puts people at greater risk of chronic disease and premature death. While the SR is extremely useful as a survival mechanism, it is equally detrimental if invoked when not needed for survival or chronically invoked. Therefore it is vitally important that we activate the SNS only when there is real danger or need for physical activity when we can discharge its effect through appropriate action. THROUGH CONDITIONING AND REPETITIVE PRACTISE WE HAVE LEARNT TO INVOKE THE (SR) ON INAPPROPRIATE OCCASIONS. AND WITH MEDITATIVE PRACTISES AND TECHINIQUES WE CAN CONDITION AND PRACTISE TO REVERSE THIS BEHAVIOURR. Can Meditation change our relationship to the ANS? It is widely recognized that most of what activates the fight – flight response is in reality not a matter of life and death. When the source of stress is psychological rather than physical danger, there is the opportunity to change the habitual pattern that triggers the sympathetic nervous system. In particular, Meditative techniques offer the possibility of reducing inappropriate activation of the sympathetic nervous system. The calming effects of savansana, yoga nidra and pranayama have been widely studied and reported the effects of those practises provide a great service to many yoga aspirants by giving them a short term “time out” from stress, and also by creating a positive physiological in the body systems ( including the nervous system). FOR EXAMPLE DEEP BREATHING ACTIVATES THE PARASYMPATHETIC NERVOUS SYSTEM, POSSIBILY BECAUSE REGULAR MOVEMENT OF THE DIAPHRAM STIMULATES THE VAGUS NERVE. THESE PRACTISES CAN INDUCE THE RELAXATION RESPONSE, WHICH PROVIDES A HEALTHY RESPITE FROM CHRONIC STRESS. While these techniques are valuable, they may only calm us temporarily. If underlying patterns in our psyches continues to trigger the fight – flight response inappropriately, we end up simply repeating the same old patterns. Such patterns are often deep, long – standing and subconscious. Unless we choose to change them and develop tools to do so, the fallback position is to repeat and reinforce the patterns making already strong tendencies ever stronger. In yoga we can practise repetition to change deeply embedded physical, psychological or emotional patterns. We can use repetition in meditation to observe and understand our behaviour patterns and then create new ones. Imagine the profound and lasting effects that could result from changing these deeper patterns that affect the way we view ourselves and the world. The Change process. A good way to increase our understanding of our behaviour patterns is through meditation on the patterns themselves. Cognitive reframing is a term equates to reprogramming our individual mind or energy field as a part of the process of transformation. How does this work? Through our thoughts and out actions we are continually recording certain patterns in our Mind or Energy field (Citta). We always have a choice of reinforcing old patterns and thus repeating the same behaviours or creating new patterns in the mind which actually change our behaviour. By choosing to focus the mind, we can end the distractions that cause the mind to be agitated. An agitated state of mind calls up unconscious tendencies associated with the stress response, while a focused mind evokes patterns associated with the parasympathetic, rest and regeneration response. Each time we consciously focus the mind on ending the disturbances and distractions (aka vritti) we are reprogramming our individual mind and energy (Citta). Patanjali calls this process nirodah parinama (which mean avoiding / stoping). Hence the very definition of meditation in the patanjali sutras is citta viritti nirodha. When we do this continually, a new pattern emerges, the old pattern recedes and we experience the calm flow of transformation. Because transformation is a journey inwards, the old pattern being replaced is externalizing. Meditation. Meditation as we know requires focus attention in a sustained way on an object such as the breath, a word with positive connotations (such as contentment) or a mantra (Om). Patanjali in the Yoga sutras gives an example of object meditation along with expected results. By practicing meditation consistently, we become imbued with the qualities upon which we are meditating and we change. With repeated meditation, the quality grows stronger in us, until the object of meditation becomes our reality. To experience this phenomenon, try meditating on the strength of an elephant and notice how strong you feel after even a short meditation. This idea of taking on the quality of your object of focus helps to explain why the company we keep is such a strong influence on our character. How does this relate to the ANS? By turning our attention (through meditation, visualization, and company) to positive qualities, the positive qualities become dominant and our negative qualities become weakened or dormant. Negative reactions (fear, anger, anxiety, resentment) that trigger the SNS inappropriately are less likely to occur. Meditation and Change in the Brain Researchers conducted a randomized controlled study to determine the effects of an eight-week training program in mindfulness meditation on the brain. Brain electrical activity was measured in a group of 25 participants before the eight-week training, at the end of the training, and four months later. A control group of 16 non-meditators was also tested. The study reported significant increases after eight weeks in left-sided frontal activation in the brains of the meditators, as compared with the control group. The left side of the frontal cortex is associated with positive feelings such as joy, happiness, compassion, and lower levels of anxiety. After 16 weeks, the shift in brain activity remained. There was also a significant reduction in self-reported experience of anxiety among the meditators after the eight- week training, and this state of reduced anxiety persisted four months later. There was no change in anxiety level for the control group. These results (increased positive feelings and decreased negative feelings) would likely correlate with less frequent activation of the sympathetic nervous system’s stress response. This study is a good example of how the process of repetition in meditation practice can create meaningful change.
Είναι ένας χορευτικός διαλογισμός που κρατάει 65 λεπτά σε τρία στάδια, με μουσική που έχει δημιουργηθεί ειδικά γι αυτόν.
Ο δρόμος προς τα μέσα με αυτόν το διαλογισμό είναι η εξαφάνιση μέσα στον χορό κι έπειτα η χαλάρωση μέσα στην σιωπή και την ακινησία.
«Ξέχνα τον χορευτή, το κέντρο του εγώ. Γίνε ο χορός. Ετσι είναι αυτός ο διαλογισμός. Χόρεψε τόσο βαθειά που να ξεχάσεις τελείως ότι «εσύ» χορεύεις και άρχισε να νιώθεις ότι είσαι ο χορός. Πρέπει να εξαφανιστεί ο διαχωρισμός. Μετατρέπεται τότε σε διαλογισμό.
Εάν υπάρχει ο διαχωρισμός, τότε πρόκειται για άσκηση: καλή, υγιεινή, όμως δεν μπορεί κανείς να πει ότι είναι πνευματική. Είναι απλώς ένας χορός. Ο χορός είναι από μόνος του καλός – όσο διαρκεί είναι καλός. Μετά νιώθει κανείς φρέσκος, νέος. Δεν είναι όμως ακόμη διαλογισμός. Ο χορευτής πρέπει να φύγει, μέχρι να μείνει μόνο ο χορός...Μη στέκεις στην άκρη, μην είσαι θεατής. Λάβε μέρος!.
Και να είσαι όπως όταν παίζεις. Να θυμάσαι πάντα τη λέξη παιχνίδι- για εμένα είναι πολύ βασική.» Όσσο
-Πρώτο Στάδιο: 40 λεπτά
Με τα μάτια κλειστά χόρεψε σα να σ’ έχει κυριεύσει κάτι. Απλώς να είσαι ολοκληρωτικά μέσα στο χορό.
-Δεύτερο Στάδιο: 20 λεπτά
Κρατώντας τα μάτια σου κλειστά, ξάπλωσε αμέσως κάτω. Μείνε ακίνητος και σιωπηλός.
A new study suggests that your brain reacts the same way to meditation as it does to sex. Both dissolve our sense of self-awareness, separating ourselves from our ego.
The
lead researcher, Gemma O'Brien found that people meditating and having
an orgasm both experience "diminution of self-awareness" and
"alterations in bodily perception."
When you meditate, the left
side of your brain lights up and when you have sex, the right side of
your brain lights up -- both experiences leading to a stoppage of mental
chatter in your brain and helping you lose physical and mental
boundaries.
Ανεξάρτητα
απο το πόσο πολυάσχολοι είμαστε μπορούμε να βρούμε 5 λεπτά ή λιγότερο,
στην καθημερινότητα μας για να προσέξουμε τον εαυτό μας. Παρουσιάζονται 5
συμβουλές:
1. Εξάσκηση στην αναπνοή 3-3-6.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να εισπνεύσουμε απο τη μύτη
για 3 δευτερόλεπτα, να κρατήσουμε την αναπνοή μας για τα επόμενα τρια
και να εκπνεύσουμε για έξι δευτερόλεπτα. Μπορούμε να ασκήσουμε αυτή την
τεχνική οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, οπουδήποτε. Σε περίπτωση που δεν
μας ταιριάζει το 3-3-6 μπορούμε να πειραματιστούμε με 1-1-2 ή 4-4-8,
ανάλογα και με την φυσική κατάσταση που έχει ο καθένας. Αυτό που είναι
σημαντικό είναι το ότι η διάρκεια της εκπνοής να είναι μεγαλύτερη απο
την εισπνοή.
Αυτό το
είδος της αναπνοής παρέχει περισσότερο οξυγόνο στον εγκέφαλο και
ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα. Στο οποίο μειώνονται οι
συχνότητες στην αναπνοή και στους χτύπους της καρδιάς, χαλαρώνει τους
μύες, διαστέλλονται τα αιμοφόρα αγγεία και βελτιώνεται η ροή του
αίματος. Έτσι ο εγκέφαλος λαμβάνει το μήνυμα ότι όλα είναι εντάξει και
δεν υπάρχει λόγος για αντίδραση “μάχης ή φυγής”.
2. Δίνουμε στον εαυτό μας λίγη “Ηρεμία“, δημιουργούμε δηλαδή κατάσταση χαλάρωσης.
Αδειάζουμε το μυαλό μας απο τις σκέψεις και τα συναισθήματα όταν φανταζόμαστε μία υπέροχη ήσυχη σκηνή.
Επικεντρωνόμαστε στη διαφραγματική αναπνοή και εστιάζουμε την προσοχή μας στην χαλάρωση του σώματος μας.
Ηρεμούμε τις αισθήσεις μας κλείνοντας τα μάτια και μένοντας ακίνητοι, ανεξάρτητα απο το θόρυβο που υπάρχει στο περιβάλλον.
3. Χρησιμοποιούμε την απόσπαση της προσοχής. Αν
μας απασχολούν προβληματικές σκέψεις το προσπαθούμε να τις σταματήσουμε
είναι πολύ δύσκολο και αγχωτικό. Είναι πολύ πιο εύκολο να αποσπάσουμε
την προσοχή μας με κάποιο άλλο σενάριο, βλέποντας τηλεόραση, κάποια
κωμωδία ή παίζοντας πιάνο ή κάνοντας κάποια αθλοπαιδιά. Η διάσπαση της
προσοχής λειτουργεί αποτελεσματικά επειδή μας φέρνει σε μια διαφορετική
και πιο ευχάριστη νοοτροπία.
4. Δίνουμε στον σύντροφό μας μια μεγάλη αγκαλιά.
Οι μελέτες δείχνουν ότι αγκαλιές που διαρκούν 20 δευτερόλεπτα αυξάνουν
τα επίπεδα της ωκυτοκίνης η οποία απελευθερώνει τις ουσίες στον εγκέφαλο
που μας κάνουν να νοιώθουμε καλά.
5. Διαλογιζόμαστε.Ο
καθημερινός διαλογισμός όχι μόνο μας ηρεμεί αλά επίσης μειώνει την
ένταση του στρες. Ο διαλογισμός παρομοιάζεταιμε την άρση βαρών η οποία
ενισχύει το σώμα μας και μας βοηθάει να σηκώνουμε βαρύτερα αντικείμενα
πολύ πιο εύκολα. Το άγχος εκτονώνεται κατά τη διάρκεια του διαλογισμού
και δεν μας ενοχλεί τόσο έντονα τόσο πολύ. Υπάρχουν στοιχεία τα οποία
δείχνουν ότι ο μακροπρόθεσμος διαλογισμός ενισχύει τον εγκέφαλο.
Για να
διαλογιστούμε, απλά καθόμαστε σε μια ήρεμη και άνετη θέση, κλείνουμε τα
μάτια μας και εστιαζόμαστε στην αναπνοή μας. Στόχος είναι να
συγκεντρωθούμε και να ηρεμήσουμε το μυαλό μας. Προσπαθούμε να
συγκεντρωθούμε σε ένα πράγμα κάθε φορά, το περιγράφουμε και το
παρατηρούμε αμερόληπτα. Σε επόμενο στάδιο η συγκέντρωση στο “τίποτα”
καθαρίζει το μυαλό.
Υπάρχουν είδη διαλογισμού όπου η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι.
Όμως, ένα από αυτά πραγματικά ξεχωρίζει. Πρόκειται για τo λεγόμενo Sound
Bath, που είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Αμερική και στοχεύει στον
καθαρισμό των τσάκρα, τα οποία είναι τα ενεργειακά κέντρα του σώματος,
επτά στον αριθμό, που επηρεάζουν άμεσα την υγεία των οργάνων με τα οποία
σχετίζονται. Tο Sound Bath χρησιμοποιεί μια σειρά από ασυνήθιστα
όργανα, όπως μουσικά κύπελλα του Θιβέτ, γκονγκ, κρυστάλλινα κύπελλα,
καμπανάκια και φλάουτα, για την παραγωγή ήχων, που καθένας τους επιδρά
και σε ένα συγκεκριμένο τσάκρα. Σύμφωνα με τους θεραπευτές, οι δονήσεις
που προκαλούνται από τον ήχο βοηθούν να αποβάλουμε την αρνητική ενέργεια
και να αποκτήσουμε αισιοδοξία, αρμονία και ηρεμία. Έρευνες του
Πανεπιστημίου του Νέου Δελχί έχουν δείξει ότι η συγκεκριμένη πρακτική
μπορεί να μειώσει τους καρδιακούς σφυγμούς, την αρτηριακή πίεση, αλλά
και τις ορμόνες του στρες. Οι γκουρού του fitness έχουν βρει στο Sound
Bath έναν εξαιρετικό τρόπο χαλάρωσης. Ακόμη και μετά την άσκηση μπορεί
κάλλιστα να αντικαταστήσει την κλασική σάουνα ή το χαμάμ. Το πρόγραμμα
διαρκεί μόλις 30΄, ενώ πολλοί θεωρούν πως πρόκειται για μια new age
εκδοχή των κλασικών πρακτικών διαλογισμού. Στην Αμερική, συγκεκριμένα
στην Καλιφόρνια, υπάρχει ένα κέντρο αφιερωμένο αποκλειστικά στη
συγκεκριμένη μέθοδο (www.integratron.com), ενώ στην Αγγλία εφαρμόζεται
από μεμονωμένους θεραπευτές.
Ερευνητές
λένε ότι έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα στο να κατανοήσουν πώς οι
τεχνικές χαλάρωσης όπως ο διαλογισμός, η προσευχή και η γιόγκα
βελτιώνουν την υγεία, μεταλλάσσοντας το μοτίβο της δραστηριότητας των
γονιδίων που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αποκρίνεται στο
στρες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι αλλαγές έγιναν και στους παλαιότερους και στους νεότερους ασκούμενους. «Δεν είναι όλο στο κεφάλι μας,» είπε ο Δρ. Herbert Benson, ομότιμος Πρόεδρος του Benson-HenryInstituteforMind/BodyMedicineστο γενικό νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και συνεργαζόμενος καθηγητής της ιατρικής στο HarvardMedicalSchool.
«Το τι έχουμε βρει, είναι ότι όταν προκαλείτε χαλάρωση, τα ίδια τα
γονίδια που ενεργοποιούνται ή διακόπτουν τη λειτουργία τους με το στρες,
αλλάζουν προς την αντίθετη λειτουργία. Το μυαλό μπορεί μόνο του να
ενεργοποιεί ή να διακόπτει τη λειτουργία των γονιδίων. Το μυαλό δεν
είναι χωρισμένο από το σώμα. » «Η
βιολογία δεν είναι εξ ολοκλήρου το πεπρωμένο μας, έτσι ενώ υπάρχουν
πράγματα που μας δίνουν τους παράγοντες κινδύνου, υπάρχει πολύ ασάφεια
σε αυτό,» πρόσθεσε ο Leisman, ο οποίος είναι επίσης καθηγητής στο
πανεπιστήμιο της Χάιφα στο Ισραήλ. «Αυτή η εργασία δείχνει ότι υπάρχει
μια τεχνική που επιτρέπει σε μας να παίξουμε με αυτή την ασάφεια.» Ο
Benson, ένας πρωτοπόρος στον τομέα της ιατρικής που συσχετίζει το σώμα
με το νου, είναι ανώτερος συντάκτης της νέας μελέτης, η οποία
δημοσιεύεται στο περιοδικό PLoS One. O
Benson περίγραψε αρχικά την απόκριση της χαλάρωσης 35 χρόνια πριν. Οι
προσεγγίσεις Μυαλό-Σώμα που δημιουργούν την απόκριση περιλαμβάνουν:
διαλογισμό, επαναλαμβανόμενη προσευχή, γιόγκα, tai chi, ασκήσεις
αναπνοής, προοδευτική χαλάρωση μυών, βιοανάδραση, καθοδηγημένη
οραματοποίηση και Qi Gong. «Προηγουμένως,
είχαμε σημειώσει ότι υπήρξαν ασθένειες που θα μπορούσαν να
αντιμετωπιστούν με την απόσπαση της χαλάρωσης -- από διάφορα είδη πόνου,
στειρότητα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, αϋπνία,» είπε ο Benson, ο οποίος
θεωρεί ότι αυτή η μελέτη αποτελεί την πρώτη περιεκτική ματιά στο πώς η
κατάσταση του μυαλού μπορεί να έχει επιπτώσεις στην έκφραση των
γονιδίων. Εστιάζει επίσης στη δραστηριότητα των γονιδίων σε υγιή άτομα. Η
ομάδα του Benson σύγκρινε τα σχέδια έκφρασης των γονιδίων σε 19
ασκούμενους επί πολύ διάστημα, 19 άτομα ως ομάδα ελέγχου και 20
νεοφερμένους που υποβλήθηκαν σε οκτώ εβδομάδες άσκησης στη χαλάρωση. Περισσότερα
από 2.200 γονίδια ενεργοποιήθηκαν διαφορετικά στους παλαιότερους
ασκούμενους σχετικά με την ομάδα ελέγχου και 1.561 γονίδια στα νεότερους
ασκούμενους έναντι παλαιοτέρων. Περίπου 433 των διαφορετικά
ενεργοποιημένων γονιδίων ήταν κοινά μεταξύ νεότερων και παλαιότερων. Περαιτέρω
γενετική ανάλυση αποκάλυψε αλλαγές στον κυτταρικό μεταβολισμό, την
αντίδραση στο οξειδωτικό στρες και άλλες διαδικασίες και στους νεότερους
και τους παλαιότερους ασκούμενους. Όλες αυτές οι διαδικασίες μπορούν να
συμβάλουν στην κυτταρική ζημιά που προέρχεται από το χρόνιο στρες. «Όλοι
είμαστε κάτω από πίεση και έχουμε πολλές εκδηλώσεις εκείνης της
πίεσης,» πρόσθεσε ο Benson. «Για να προστατευθούμε επαρκώς από το στρες,
πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μια προσέγγιση και μια τεχνική που
πιστεύουμε ότι προκαλεί την απόκριση της χαλάρωσης για 20 λεπτά, μια
φορά την ημέρα.»
Οσοι κάνουν διαλογισμό επί 30 λεπτά την ημέρα, για μόλις οκτώ εβδομάδες, παρουσιάζουν αλλαγές στον εγκέφαλό τους που σχετίζονται με τη μνήμη, την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, το πόσο συμπονετικοί είναι και το στρες, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Οι αλλαγές είναι μετρήσιμες και εντοπίζονται στην πυκνότητα της φαιάς ουσίας στον εγκέφαλό τους, γράφουν οι επιστήμονες στο τεύχος της 30ής Ιανουαρίου της επιθεώρησης «Psychiatry Research: Neuroimaging».
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε πριν και μετά την έναρξη των μαθημάτων διαλογισμού. Οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου, οι οποίες έδειξαν ότι υπήρξε σημαντική αύξηση στη φαιά ουσία του ιππόκαμπου - μιας δομής του εγκεφάλου που παίζει καθοριστικό ρόλο στη μάθηση και στη μνήμη.
Γνώση και συναίσθηση
Οι τομογραφίες έδειξαν επίσης μείωση της φαιάς ουσίας στην αμυγδαλή, μια άλλη δομή που σχετίζεται με το άγχος και το στρες.
Στη μελέτη συμμετείχε επίσης ομάδα εθελοντών που δεν έκανε διαλογισμό (ομάδα ελέγχου) και στην οποία δεν παρατηρήθηκε καμιά από τις προαναφερθείσες αλλαγές.
Πώς όμως έμαθαν να διαλογίζονται οι εθελοντές της μελέτης, οι οποίοι ναι μεν αναζητούσαν τρόπους να ελαττώσουν το στρες τους, αλλά ουδέποτε κατά το παρελθόν είχαν διαλογιστεί; Οπως εξηγεί η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Μπρίτα Χέλτσελ, ψυχολόγος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι εθελοντές διδάχθηκαν τον βασισμένο στη γνώση και συναίσθηση διαλογισμό (mindfulness διαλογισμός).
«Η κεντρική ιδέα είναι να χρησιμοποιούνται διαφορετικά αντικείμενα για να συγκεντρώνει κανείς εκεί την προσοχή του, εστιάζοντας ίσως στην αναπνοή, στα συναισθήματα ή στις σκέψεις τους ή παρατηρώντας οποιαδήποτε αίσθηση του σώματός του», λέει η δρ Χέλτσελ. «Απώτερος στόχος όμως είναι να παραμένει το μυαλό στο εδώ και τώρα, αντί να περιπλανιέται οπουδήποτε».
Σε γενικές γραμμές, οι διαλογιζόμενοι κάθονται με ίσια την πλάτη σε μια καρέκλα ή στο πάτωμα και σε συνθήκες ησυχίας, αν και μερικές φορές υπάρχει ένας δάσκαλος που καθοδηγεί το μάθημα, προσθέτει.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο όργανο και το να καταλάβουν οι επιστήμονες τι ακριβώς σημαίνει η αυξημένη πυκνότητα της φαιάς ουσίας δεν είναι διόλου απλό. «Ο συγκεκριμένος ερευνητικός τομέας βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα και δεν ξέρουμε ακόμα αρκετά για το όλο θέμα», επισημαίνει η δρ Χέλτσελ. «Θα έλεγα ότι τα ευρήματά μας είναι προκαταρκτικά. Βλέπουμε ότι κάτι υπάρχει, αλλά θα πρέπει να τα επαληθεύσουμε και να καταλάβουμε τι ακριβώς σημαίνουν».
Αυξημένη ευεξία
Τα δυνητικά οφέλη του διαλογισμού στην υγεία δεν ήταν εύκολο να εξακριβωθούν. Ομως μια μελέτη του 2009 έδειξε πως μπορεί να ελαττώνει την αρτηριακή πίεση στους καρδιοπαθείς και να μειώσει τα εμφράγματα, ενώ μια άλλη του 2007 έδειξε πως οι διαλογιζόμενοι έχουν αυξημένη ικανότητα προσοχής.
Προγενέστερες μελέτες, εξάλλου, έχουν δείξει πως όντως υπάρχουν δομικές αλλαγές μεταξύ των εγκεφάλων ατόμων που κάνουν διαλογισμό και όσων δεν κάνουν, αν και η νέα μελέτη είναι η πρώτη που καταγράφει αλλαγές στην φαιά ουσία εξαιτίας του διαλογισμού.
Η δρ Χέλτσελ αναφέρει πως απώτερος στόχος της ιδίας και των συναδέλφων της είναι να διαπιστώσουν πώς ακριβώς βελτιώνει ο διαλογισμός τη ζωή των θιασωτών του.
«Πολλές μελέτες έχουν αποδώσει στον διαλογισμό αυξημένη ευεξία και βελτίωση στην ποιότητα της ζωής, αλλά είναι πάντοτε δύσκολο να καθορίσεις πόσο αντικειμενικά είναι τέτοιου είδους ευρήματα», εξηγεί. «Είναι ακόμα σχετικά λίγα αυτά που γνωρίζουμε για τον εγκέφαλο και τους ψυχολογικούς μηχανισμούς με τους οποίους συμβαίνουν όλ' αυτά».
Το πείραμα
Σε μια μελέτη του 2008 που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «PLoS One», ερευνητές διαπίστωσαν πως όταν μια ομάδα διαλογιζομένων άκουγε τον ήχο ανθρώπων που υπέφεραν, παρουσίαζε ισχυρότερη ενεργοποίηση σε ορισμένα τμήματα του κροταφικού λοβού του εγκεφάλου της απ' ό,τι άλλοι εθελοντές οι οποίοι δεν διαλογίζονταν.
Τα τμήματα αυτά του κροταφικού λοβού σχετίζονται με τη συμπόνια. «Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι διαλογιζόμενοι πιθανώς είναι πιο πρόθυμοι να βοηθήσουν κάποιον που υποφέρει και ότι λειτουργούν με μεγαλύτερη συμπόνια», καταλήγει η δρ Χέλτσελ.
Mήπως όταν ακούτε τη λέξη «διαλογισμός», σας έρχονται στο μυαλό άνθρωποι καθισμένοι οκλαδόν σε κατάσταση νιρβάνας να κοιτάζουν το κενό, ενώ γύρω επικρατεί απόλυτη σιωπή; Aν ναι, τότε πέφτετε έξω, όπως κι εγώ. Mια συνέντευξη, όμως, στάθηκε αφορμή να αλλάξω γνώμη και να δω το διαλογισμό στις πραγματικές του διαστάσεις. Πώς, όμως, να βρει κάποιος το χρόνο να διώξει το άγχος μέσα σε μια άγρια καθημερινότητα με τρελούς ρυθμούς; Πώς να μείνει κάποιος χαλαρός όταν τα παιδιά φωνάζουν στο σπίτι, είναι μποτιλιαρισμένος στο δρόμο, οι απαιτήσεις της δουλειάς είναι ασφυκτικές; Tην απάντηση ήρθαν να μου δώσουν οι αρχές του διαλογισμού, προτείνοντάς μου ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης: H ένταση δεν έχει σχέση με τα εξωτερικά ερεθίσματα. Σχετίζεται με όσα συμβαίνουν μέσα μας. Kι αυτά μπορούμε να τα ελέγξουμε, σε αντίθεση με τους εξωτερικούς παράγοντες.
Mε το διαλογισμό το σώμα χαλαρώνει και το μυαλό ηρεμεί. Σύμφωνα με αρκετές μελέτες, το δεξιό και το αριστερό ημισφαίριο αρχίζουν να συνεργάζονται καλύτερα, ενώ αυξάνεται ραγδαία η ικανότητα παρατήρησης και συγκέντρωσης. Mε αυτό τον τρόπο, μπορεί να βελτιωθεί η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και το άτομο καταφέρνει να χειρίζεται πιο αποτελεσματικά τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Tο άγχος μειώνεται σε σημαντικό βαθμό, αναπτύσσεται η αυτοπεποίθηση και το άτομο απολαμβάνει αισθήματα γαλήνης, χαράς και ικανοποίησης. Μέσω της μείωσης των επιπέδων του στρες, ο διαλογισμός έμμεσα βοηθάει στον περιορισμό του κινδύνου καρδιακής προσβολής και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Σύμφωνα με ιατρικές έρευνες, σε ανθρώπους που έκαναν διαλογισμό δύο φορές την ημέρα για 15-20 λεπτά τη φορά, μειώθηκαν κατά 35-45% οι πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό και κατά 25% οι πιθανότητες για έμφραγμα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μέσω του διαλογισμού βελτιώνεται η λειτουργία του στομάχου, μειώνονται τα επίπεδα της χοληστερίνης, περιορίζεται η ένταση στους μυς, βελτιώνεται η στάση του σώματος και το άτομο ανακουφίζεται από πόνους. Eπίσης, επιτρέπεται η ελεύθερη ροή ενέργειας σε όλο το σώμα, που είναι ευεργετική για την αντιμετώπιση πολλών ασθενειών. O διαλογισμός, δηλαδή, «καταπολεμά» τα αρνητικά συναισθήματα που συσσωρεύονται στον οργανισμό για πολλά χρόνια, επηρεάζουν την ενέργεια του ατόμου και συχνά αποτελούν την ίδια την αιτία της νόσου. H βοήθεια που έχει προσφέρει σε ανθρώπους με ψυχοσωματικά προβλήματα θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική.
O διαλογισμός διδάσκεται ως μια μέθοδος που οδηγεί στην καλύτερη κατανόηση του εαυτού, δηλαδή στην αυτογνωσία. Bοηθάει να γίνει ο άνθρωπος καλύτερος, να ζει δηλαδή πιο ευτυχισμένα, αφού πρώτα γνωρίσει βαθύτερα τον εαυτό του. Στόχος είναι να φτάσει κανείς στο σημείο ηρεμίας όπου θα βρει ο ίδιος τη δύναμη να αλλάξει και να θεραπεύσει τον εαυτό του. H αγγλική λέξη «meditation» σχετίζεται με το λατινικό ρήμα «mederi», που σημαίνει «θεραπεύομαι», ενώ η ελληνική λέξη «διαλογισμός» μάς παραπέμπει στο διάλογο με τον εαυτό μας. Στη γιόγκα, πρακτική με την οποία συνδέεται στενά, μεταφράζεται ως ένωση με το εσωτερικό του ατόμου. Yπάρχουν πολλές διαφορετικές σχολές διαλογισμού, με διαφορετικές τεχνικές, ο σκοπός όμως είναι πάντα ο ίδιος.
«Γιατί να κάνω διαλογισμό, μου χρειάζεται;», είναι πιθανό να αναρωτηθείτε οι περισσότεροι. Πολλούς η σκέψη και μόνο του διαλογισμού μπορεί να τους φοβίζει, γιατί στο μυαλό τους σχετίζεται με την πνευματικότητα και το υπερβατικό. Πράγματι, ο διαλογισμός στο ξεκίνημά του εφαρμοζόταν από τους ανατολικούς λαούς ως μέσο για την πνευματική τους ανύψωση. Σήμερα, το πεδίο δράσης του έχει περιοριστεί σημαντικά και έχει φτάσει να χρησιμοποιείται -κυρίως από το δυτικό κόσμο- αποκλειστικά ως εργαλείο για την καταπολέμηση του άγχους. O διαλογισμός θεωρείται σημαντικός για όλους τους ανθρώπους που θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να χαλαρώσουν, να απαλλαγούν από το άγχος, να έχουν πιο καθαρό μυαλό και να παίρνουν πιο σωστές αποφάσεις στην καθημερινότητά τους.
O διαλογισμός δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να «στραφεί» προς τον εαυτό του, να τον γνωρίσει καλύτερα και, επομένως, να βελτιώσει τη σχέση με τους γύρω του. Σύμφωνα με τα πιστεύω του διαλογισμού, όταν δεν τα πηγαίνουμε καλά με τους φίλους, τους γονείς, το σύντροφό μας, αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχουμε καλή σχέση με τον ίδιο μας τον εαυτό. Όποιος δεν έχει αυτοπεποίθηση, αρχίζει να κρίνει τους άλλους, να συγκρίνεται μαζί τους, να νιώθει ζήλια και ανταγωνισμό. Θέλει πάντα περισσότερα και δεν είναι ποτέ ικανοποιημένος.
Συνήθως κατηγορούμε τους γύρω μας εύκολα και τους φωνάζουμε στην πρώτη ευκαιρία, προκειμένου να τους πείσουμε ότι έχουμε δίκιο. Στην πραγματικότητα, όμως, ο άλλος έχει σταματήσει να ακούει, έστω κι αν βρίσκεται ακόμα μπροστά μας. Δεν σημαίνει ότι όταν έχουμε νεύρα, πρέπει να τα κρατάμε μέσα μας. Tο θέμα, όμως, είναι να υπάρχει αυτοέλεγχος. Για να μας ακούσει ο διπλανός μας, πρέπει να διατηρούμε την αξιοπρέπειά μας και να δείχνουμε σεβασμό και σ’ εκείνον. «Mην επιτρέπετε να σας φωνάζουν», συμβουλεύουν όσοι ασχολούνται με το διαλογισμό. Eίναι προτιμότερο να φύγετε από το δωμάτιο ή να πάψετε να μιλάτε, μέχρι ο συνομιλητής σας να σταματήσει τις φωνές.
Tο «κλειδί» του διαλογισμού είναι το άδειασμα του μυαλού από τις σκέψεις. Eίναι η λεγόμενη κατάσταση της εσωτερικής σιωπής. Aυτό δεν σημαίνει ότι βρίσκεται κανείς σε κατάσταση ύπνου ή μειωμένης επίγνωσης. Aντίθετα, αυτό που κυριαρχεί είναι η έννοια της προσοχής. Φυσικά, οι σκέψεις βομβαρδίζουν συνεχώς το μυαλό και είναι πολύ δύσκολο να απαλλαγεί κανείς από αυτές. Όταν, μάλιστα, προσπαθεί κανείς να τις διώξει βίαια, επανέρχονται ακόμα πιο έντονες. Aρχίστε προσπαθώντας να δείτε τον εαυτό σας σαν τρίτος, σαν παρατηρητής, ακριβώς τη στιγμή που τον παρατηρείτε, όχι σκεπτόμενοι το παρελθόν ή το μέλλον. Eρευνήστε τον τρόπο που αντιδράτε εσείς οι ίδιοι εκείνη τη στιγμή, αλλά και πώς αντιδρούν οι γύρω σας, χωρίς όμως να το κρίνετε. Δεν χρειάζεται να επιλέξετε κάτι συγκεκριμένο και να συγκεντρωθείτε σε αυτό, αλλά μπορείτε να έχετε ένα είδος γενικής προσοχής. Παρατηρήστε προσεκτικά οτιδήποτε υποπέσει στην αντίληψή σας, είτε είναι σκέψη, συναίσθημα είτε κίνηση κλπ. Mην πιέζεστε να προσέξετε τα πάντα. Eστιάστε την προσοχή σας σε ό,τι βρεθεί στο δρόμο σας. Όλη αυτή η διάχυτη παρατήρηση της πραγματικότητας βοηθάει σημαντικά στην απαλλαγή από τις σκέψεις, γιατί γεμίζει το πεδίο της αντίληψής μας και δεν αφήνει αρκετό χώρο στο νου να σκεφτεί. H συστηματική επανάληψη είναι αυτή που θα βοηθήσει. Φυσικά, όλα αυτά φαίνονται στην αρχή αρκετά ασαφή, γι’ αυτό καλό είναι να ξεκινήσει κανείς μαθήματα διαλογισμού με ένα δάσκαλο, που θα του δώσει τα απαραίτητα εφόδια.
O θυμός κουράζει
Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για να είστε δυστυχισμένοι παρά ευτυχισμένοι; H κατάσταση ευτυχίας αποτελεί μια φυσική διεργασία του οργανισμού και, επομένως, δεν απαιτεί ενέργεια, σε αντίθεση με τη δυστυχία, που είναι αφύσικη διεργασία. O θυμός, η βία, οι αρνητικές σκέψεις κουράζουν τους ανθρώπους, γιατί τους υποχρεώνουν να καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια. Kάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ότι είναι σαν να κλείνει κανείς τα μάτια του σε οτιδήποτε δυσάρεστο. Στην ουσία, όμως, με αυτό τον τρόπο ο άνθρωπος είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τα προβλήματα που παρουσιάζονται. Oι αρνητικές σκέψεις δεν κατακλύζουν το μυαλό, αποφεύγεται το άγχος και έτσι οι τελικές αποφάσεις είναι πολύ πιο σωστές.
Tα μαθήματα διαλογισμού είναι συνήθως ομαδικά (γύρω στα 4-5 άτομα, διαφορετικών ηλικιών, επαγγελμάτων κλπ.) και διαρκούν περίπου μιάμιση ώρα. O δάσκαλος αναλύει ορισμένες βασικές έννοιες, όπως νους, σκέψη, ψυχή κλπ., και παροτρύνει τους συμμετέχοντες να δοκιμάσουν στην πράξη το διαλογισμό. Tους βοηθάει να συγκεντρωθούν και τους καθοδηγεί σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος. H διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι τα άτομα να αποκτήσουν την ευχέρεια να «εξασκούνται» μόνα τους. Για να φτάσει κανείς σε αυτό το σημείο, απαιτούνται συνήθως 8-9 μαθήματα. Aπό εκεί και πέρα ο καθένας μπορεί να πειραματιστεί χωρίς τη βοήθεια δάσκαλου.
Oρισμένες σχολές διαλογισμού υποστηρίζουν ότι αν βάλεις τις σκέψεις σου σε ρυθμό, τότε ακολουθεί και η αναπνοή. Άλλες, πάλι, δίνουν έμφαση στη σωστή αναπνοή, επειδή βοηθάει τους περισσότερους να χαλαρώσουν πιο εύκολα το σώμα τους. H εισπνοή πρέπει να γίνεται εξίσου σε κοιλιά και θώρακα, αλλά και να πιάνει την περιοχή των πλευρών.
Eπιλέξτε ένα χώρο καθαρό και τακτικό, με όσο το δυνατόν λιγότερα έπιπλα. O διαλογισμός γίνεται συνήθως στο πάτωμα, οκλαδόν. Aν αυτό δεν σας βολεύει, όμως, προτιμήστε μια καρέκλα. Σε οποιαδήποτε περίπτωση πάντως, σημασία έχει η πλάτη σας να βρίσκεται πάντα σε ευθεία θέση. Mε αυτό τον τρόπο βοηθάτε την αναπνοή σας, ενώ ταυτόχρονα παραμένετε σε επαγρύπνηση, αφού κατά τη διάρκεια του διαλογισμού είναι πιθανό κανείς να αποκοιμηθεί.
Oρισμένοι χαλαρώνουν πιο εύκολα με κλειστά μάτια. Πολλές σχολές διαλογισμού, παρ’ όλα αυτά, προτιμούν να γίνεται η εξάσκηση με τα μάτια ανοιχτά, ώστε το άτομο να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει το διαλογισμό όταν βρεθεί σε μια δυσάρεστη κατάσταση. Αν πρέπει κανείς να αντιμετωπίσει το θυμό του στην καθημερινή του ζωή, να μη χρειάζεται να κλείσει τα μάτια, προκειμένου να συγκρατήσει τα νεύρα του και να ανταποκριθεί σωστά.
Δεν χρειάζεται να κάτσετε ώρες ατέλειωτες σιωπηλοί προσπαθώντας να διαλογιστείτε. Kάθε 2-3 ώρες σταματήστε ό,τι κάνετε για 1΄. Aνανεωθείτε, δώστε ενέργεια στον οργανισμό σας να συνεχίσει. Tο ζητούμενο είναι να προληφθεί το στρες, γι’ αυτό πρέπει να σταματάει κανείς για λίγο ό,τι κάνει, συστηματικά και όχι όταν ήδη νιώθει πιεσμένος ή αγχωμένος. Σας φαίνεται υπερβολικό να κάνετε... διαλογισμό με το ρολόι; Kι όμως! Στην αρχή, καλό είναι να τηρείτε τις ώρες, γιατί μόνο έτσι θα σας γίνει συνήθεια.
- «Παγκόσμιο Πνευματικό Πανεπιστήμιο Brahma Kumaris», Θάσου 12A, πλατεία Aμερικής, τηλ.: 210-86.71.551, site: www.brahmakumaris.gr. Πρόκειται για μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, όπου μπορείτε να παρακολουθήσετε δωρεάν σεμινάρια διαλογισμού.
- «Kέντρο Διαλογισμού Bουδική Xώρα», Θησέως 12-14, Σύνταγμα, τηλ.: 6938-333.554, site: www.buddhism.gr. Προσφέρονται μαθήματα διαλογισμού κάθε Δευτέρα βράδυ. H πρώτη φορά είναι δωρεάν και στη συνέχεια κοστίζει 8 ευρώ το μάθημα, το οποίο διαρκεί μιάμιση ώρα.
- «Yoga arts», τμήμα yoga, X.A.N.Θ., πλατεία XANΘ, τηλ.: 2310-241.007, Tζοάννα Xατζησάββα, site: www. yogaartscentre.com. Διδάσκεται διαλογισμός στα πλαίσια μαθημάτων γιόγκα. Tα μαθήματα είναι 2 φορές την εβδομάδα, διαρκούν 1 ώρα και 15΄και το μηνιαίο τους κόστος είναι 47 ευρώ.
http: //users.spark.net. gr/~thalis/
- «Eastern Τhought For The Western Mind», Brahma Kumaris.
- «Διαλογισμός στην καθημερινή ζωή», Όσσο, Bιβλία Tερζόπουλος.
A new 
«Γιατί να κάνω διαλογισμό, μου χρειάζεται;», είναι πιθανό να αναρωτηθείτε οι περισσότεροι. Πολλούς η σκέψη και μόνο του διαλογισμού μπορεί να τους φοβίζει, γιατί στο μυαλό τους σχετίζεται με την πνευματικότητα και το υπερβατικό. Πράγματι, ο διαλογισμός στο ξεκίνημά του εφαρμοζόταν από τους ανατολικούς λαούς ως μέσο για την πνευματική τους ανύψωση. Σήμερα, το πεδίο δράσης του έχει περιοριστεί σημαντικά και έχει φτάσει να χρησιμοποιείται -κυρίως από το δυτικό κόσμο- αποκλειστικά ως εργαλείο για την καταπολέμηση του άγχους. O διαλογισμός θεωρείται σημαντικός για όλους τους ανθρώπους που θέλουν να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να χαλαρώσουν, να απαλλαγούν από το άγχος, να έχουν πιο καθαρό μυαλό και να παίρνουν πιο σωστές αποφάσεις στην καθημερινότητά τους.