Φαγόπυρο. Η σούπερ τροφή των ειδικών. Αντιμετωπίζει διαβήτη, χοληστερίνη, κυκλοφορικό και άλλα.

Από τότε που ανακάλυψα το φαγόπυρο, θα ήθελα αν μπορούσα να το βάλω σε όλα τα σπίτια. Από που να αρχίσω; Από τον χαμηλό γλυκαιμικό του δείκτη που κάνει αυτήν την σούπερ τροφή όπως την αποκαλούν οι ειδικοί, να μου “στρώνει” τον διαβήτη; Ή ότι στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής το φαγόπυρο μπορεί να φέρει την ευτυχία; Όχι μόνο γιατί είναι η καλύτερη δυναμωτική τροφή, όχι γιατί μας αδυνατίζει αλλά και γιατί λειτουργεί και σαν αντικαταθλιπτικό. Δεν είδα βέβαια αυτό το στοιχείο να αναφέρεται σε καμιά μελέτη, αλλά εγώ είμαι σίγουρη γι αυτό που σας λέω επειδή το απολαμβάνω πλέον καθημερινά και στις περιπτώσεις που κάποιες στιγμές λείπει από το ράφι μου, η διάθεση μου δεν έχει την ίδια ποιότητα. Υπάρχει στο εμπόριο κυρίως ως αλεύρι και ως ρύζι. Χρησιμοποιώ πιο πολύ το αλεύρι γιατί κάνω ψωμάκια με αυτό. Οι Αμερικάνοι το συστήνουν ιδιαίτερα για κρέπες. Τα ψωμάκια του γίνονται ιδιαιτέρως νόστιμα καθώς αν θέλετε να τα κάνετε αφράτα γίνονται ιδανικά ενώ αν τα ψήσετε λίγο παραπάνω αποκτούν μια εξαίσια κόρα. Είναι και πανεύκολα στην παρασκευή τους αν δεν το προσμίξετε με άλλο αλεύρι. Εγώ τα φτιάχνω ανακατεύοντας το αλεύρι με ένα πιρούνι προσθέτοντας φυσικά λάδι αλάτι μαγιά και ξύδι. Αν θέλετε παραλείπετε το ξύδι. Επίσης με το αλεύρι κάνω πουρέ. Γίνετε σχεδόν αμέσως είναι πανεύκολος στο μαγείρεμα του και είναι ιδανικός για συνοδευτικό σε ψητά ή κοκκινιστά. Ως διαβητική κάνω με αυτό κέικ συμπληρώνοντας αντί ζάχαρη σκόνη στέβιας και κομμάτια φρούτων. Κι επειδή δεν μπορώ να πείσω με τίποτα την κόρη μου να υυιοθετήσει την υγιεινή διατροφή βάζω 2-3 κουταλιές μέσα στην ομελέτα της ή πυκτώνω με αυτό τις σάλτσες στα φαγητά της. Ένα σας λέω μόνο: εκτός του ότι από τότε που το ανακάλυψα το τρώνε όλοι οι φίλοι μου, εκτός ότι το μαγειρεύει η μαμά και η αδερφή μου, με αυτό κάνει ψωμάκια και ο αρτοποιός της γειτονιάς μου και οι υπάλληλοι του. Είναι εκπληκτικό για την υγεία προλαμβάνει πολλά δεινά και είναι φάρμακο έδεσμα! Δεν θα σας πω άλλα. Σας παραθέτω παρακάτω πληροφορίες για τα οφέλη αυτής της σούπερ τροφής συμπληρώνοντας ότι φαγόπυρο μπορείτε να προμηθευτείτε από τα καταστήματα υγιεινών τροφών και βοτάνων.
Έρευνες: Διάφορες έρευνες έχουν αποδείξει την υψηλή θεραπευτική αξία του φαγόπυρου. Σε σχετική μελέτη που αφορά τον διαβήτη και ειδικά την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (αφορά την όραση), 60 άτομα με διαβήτη τύπου2 και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια υπεβλήθησαν σε εξέταση ματιών.
Μετά τους έδωσαν ή εκχύλισμα ρούσκου (2 ταμπλέτες την ημέρα) ή φαγόπυρο, (6 ταμπλέτες την ημέρα). Μετά από 3 μήνες, το 23% εκείνων που έπαιρναν ρούσκο έδειξαν αντιστροφή της πορείας της πάθησης. Ανάμεσα σε αυτούς που έπαιρναν φαγόπυρο το ποσοστό ήταν 27%. Συμπέρασμα: Και τα δύο βότανα δείχνουν να αυξάνουν σημαντικά την τοπική κυκλοφορία στο μάτι.

Το φαγόπυρο, ένα ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟ ΦΥΤΟ!…
Υγεία
Είναι ένα δημητριακό αλλιώτικο από τα άλλα!. Είναι ένας σπόρος που μπορεί πολλοί να το αποκαλούν και μαυροσίταρο. είναι σπόρος από ένα φρούτο (συγγενούς με το ραβέντι). Το φυτό είναι αυτοφυές στην Ασία και τη Βόρεια Ευρώπη. Από την Κίνα η καλλιέργειά του διαδόθηκε στη Ρωσία και την Πολωνία αλλά και στην Ολλανδία, τη Γαλλία κι αργότερα στις ΗΠΑ και τον Καναδά, για να φτάσει σε εμάς μετά από χρόνια…
Είναι εξαιρετικό τρόφιμο, αφού η περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνη, είναι μεγάλη, σε σχέση με τα υπόλοιπα δημητριακά. Με 14% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, και περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Το φαγόπυρο περιέχει και πολλές βιταμίνες. Μάλιστα, έχει πολλές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, που συνήθως συναντώνται στα ζωικά τρόφιμα, είναι πλούσιο σε λιποδιαλυτή βιταμίνη Ε αλλά και Κ. Φολικό οξύ, αλλά και αρκετά μέταλλα: Ασβέστιο, σίδηρος, χαλκός, μαγγάνιο, μαγνήσιο, κάλιο, σελήνιο, αλλά και ψευδάργυρο( Bartimeus, 2009.)
Το φαγόπυρο δεν περιέχει γλουτένη, έτσι λατρεύεται από όσους έχουν δυσανεξία σε αυτή (Κοιλιοκάκη).Το φαγόπυρο, λόγω του ότι είναι πλούσιο σε φυτική ίνα, και σύνθετους υδατάνθρακες, κάνει καλό σε άτομα με υψηλή χοληστερόλη, αφού συμβάλλει στη μείωση της. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όμως ελεύθερα και από άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, αφού σταθεροποιεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.
Οι μορφές που το βρίσκουμε είναι καταρχήν το αλεύρι από φαγόπυρο, που μπορεί να γίνει ότι και όλα τα άλευρα… Δηλ. γίνεται ψωμί, πίτα, πίτσα, κρέπα, ζυμαρικά…και τόσα άλλα…
Το τρώμε με πολλούς τρόπους…Μπορεί να φαγωθεί ακόμα και ωμό. Πολλοί το χρησιμοποιούν σαν το ρύζι. λ.χ. κάνουν γεμιστά με αυτό, ή το συνοδεύουν βραστό με λαχανικά και κρέας. Αλλά και σαν άλευρο ή νιφάδες, χρησιμοποιείται για την ενίσχυση σε σούπες, σε βραστά φαγητά, σε παιδικές τροφές, σε συνδυασμό με γιαούρτι ή γάλα, αλλά και σε σαλάτες.
Πρέπει να ειπωθεί, πως χρησιμοποιείται και σε ποτά (λ.χ. στη μπύρα, αντί για σιτάρι- φαγόπυρο…έτσι το ποτό αυτό, δεν έχει γλουτένη!),κυρίως για αυτούς που έχουν την δυσανεξία.
Το φαγόπυρο περιέχει πολλή πρωτεϊνη σε σχέση με την χαμηλή ποσότητα των δημητριακών, τις περισσότερες βιταμίνες του συμπλέγματος Β, τις βιταμίνες Ε και Κ, φολικό οξύ και είναι πλούσιο σε μέταλλα όπως το ασβέστιο, ο χαλκός, ο σίδηρος, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, ο φώσφορος, το κάλιο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. ( Bartimeus, 2009.)

Οι διατροφολόγοι το κατατάσσουν στα δημητριακά , γιατί μαγειρεύεται οπως αυτά και οι σπόροι μοιάζουν με αυτούς των δημητριακών. Υποκαθιστά καθημερινά τις πατάτες και το ρύζι, ενώ συνδυάζεται με τον αρακά και τα φασόλια. Ακόμη μπορεί να προστεθεί σε σαλάτες, σούπες και βραστά φαγητά.

Το αλεύρι χρησιμοποιείται για να φτιαχτούν κρέπες, ψωμί και προϊόντα φούρνου. Το φαγόπυρο μπορεί να συνοδέψει τα λαχανικά και την πρωτεϊνη αφού αποτελείται κυρίως από σύνθετους υδατάνθρακες και επιπλέον από ίνες διαλυτές που ελαττώνουν την χοληστερόλη στο αίμα και σταθεροποιούν τα επίπεδα ζακχάρου σε αυτό και από αδιάλυτες ίνες που ρυθμίζουν τις κινήσεις του εντέρου.
Το φαγόπυρο μαγειρεύεται σε αναλογία 1 φλυτζάνι ωμού φαγόπυρου προς 2 φλυτζάνια νερού σε χαμηλή φωτιά αφού πρώτα πάρει βράση. Είναι έτοιμο σε 20 λεπτά ( δεν χρησιμοποιούμε χύτρα ταχύτητας).

Η ρουτίνη που υπάρχει στο φαγόπυρο είναι βιοφλαβονοειδές που κτίζει το αίμα, βοηθά τα νεφρά, εξουδετερώνει τα όξινα υπολείμματα, καταπολεμά την αρτηριοσκλήρyνση, ενδυναμώνει τα τριχοειδή αγγεία και μειώνει τις πιθανότητες αιμορραγιών (Balch, 1998, Joachim et al, 2008)

Ως αντιοξειδωτικό, η ρουτίνη μειώνει την τοξικότητα της οξειδωμένης LDL χοληστερόλης, εμποδίζει την συνάθροιση των αιμοπεταλίων και καταπολεμά τους φλεβικούς σχηματισμούς στα πόδια (Varvoglis, 2008), Στα φυτά η ρουτίνη μεταφέρει μεταλλικά ιόντα από το χώμα στα επίγεια τμήματά τους.
Στον άνθρωπο η ρουτίνη παρεμποδίζει το ένζυμο ρεδουκτάση της αλδόζης στους οφθαλμούς και τους νευρώνες. Αν το ένζυμο συσσωρευόταν σε πολύ μεγάλες ποσότητες τότε θα έβλαπτε κυρίως τους διαβητικούς.
Αν λοιπόν έχετε προβλήματα στο κυκλοφορικό και υποφέρετε από υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη να τρώτε φαγόπυρο για την θεραπευτική του δράση, εκτός αν είστε δυσανεκτικός/ή στην τροφή αυτή.
Το φαγόπυρο δεν περιέχει γλουτένη και τρώγεται από όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη.

http://www.aristonkitchen.gr/news/To-fagopyro/-maurositaro

http://www.glikiazoi.gr/2011/10/10/%CF%86%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%80%CF%85%CF%81%CE%BF-%CE%B7-%CF%83%CE%BF%CF%8D%CF%80%CE%B5%CF%81-%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CE%BD/ 

Φαγόπυρο ή μαυροσίταρο.

Μικρό παιδί σαν ήμουνα, ήταν μια από τις αγαπημένες μουτροφές. Πρέπει να έμαθα να την καταναλώνω από τότε που άρχισα να τρώω στερεές τροφές. Θυμάμαι η μάνα μου το μαγείρευε με διάφορους τρόπους, σαν γαρνιτούρα με κοκκινιστό κρέας, ή με διάφορα λαχανικά, ή σε γεμιστά αντί για ρύζι, ή σκέτο
σαν πιλάφι. Ακόμα – ακόμα το έτρωγα και για πρωινό, μαζί με γάλα, όπως τρώμε τα
κορν-φλέικς.  Ερχόμενη στην Ελλάδα στην ηλικία των 10, έχασα την αγαπημένη μου γεύση…
Δεν υπήρχε αυτό το προϊόν στα ράφια των καταστημάτων… Μόνο τα τελευταία
χρόνια ανακάλυψα ότι πωλείται σε καταστήματα υγιεινών τροφών, και είναι πολύ λίγοι
αυτοί που το γνωρίζουν και το καταναλώνουν. Όταν το μαγείρεψα στο σπίτι, δεν
άρεσε στα μέλη της υπόλοιπης οικογένειας, και απόρησα πραγματικά για το πώς είναι
δυνατόν μια τόσο νόστιμη και υγιεινή τροφή να μην αρέσει σε κάποιους…  Ο λόγος για το

 Φαγόπυρο ή μαυροσίταρο.

Καλλιεργείται στα ψυχρά κλίματα διότι αντέχει στα φτωχά εδάφη όπου ωριμάζει σε 60 περίπου ημέρες. Περιέχει 80% άμυλο και 14% πρωτεΐνη. Οι βοτανολόγοι δεν το θεωρούν δημητριακό αλλά σπόρο ενός χαμηλού θάμνου που συγγενεύει με το ραβέντι. Οι διατροφολόγοι το κατατάσσουν στα δημητριακά , γιατί μαγειρεύεται οπως αυτά και οι σπόροι μοιάζουν με αυτούς των δημητριακών. Είναι μικροί και έχουν σχήμα πυραμιδοειδές.

Το φαγόπυρο περιέχει πολλή πρωτεΐνη σε σχέση με την χαμηλή ποσότητα που περιέχουν τα άλλα είδη των δημητριακών, τις περισσότερες βιταμίνες του συμπλέγματος Β, τις βιταμίνες Ε και Κ, φολικό οξύ
και είναι πλούσιο σε μέταλλα όπως το ασβέστιο, ο χαλκός, ο σίδηρος, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, ο φώσφορος, το κάλιο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. Επίσης, περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα.  Η ρουτίνη που υπάρχει στο φαγόπυρο είναι βιοφλαβονοειδές που κτίζει το αίμα, βοηθά τα νεφρά, εξουδετερώνει τα όξινα
υπολείμματα, καταπολεμά την αρτηριοσκλήρωση, ενδυναμώνει τα τριχοειδή αγγεία
και μειώνει τις πιθανότητες αιμορραγιών. Ως αντιοξειδωτικό, η ρουτίνη μειώνει την τοξικότητα της οξειδωμένης LDL χοληστερόλης, εμποδίζει την συνάθροιση των αιμοπεταλίων και καταπολεμά τους φλεβικούς σχηματισμούς στα πόδια. Αν λοιπόν έχετε προβλήματα στο κυκλοφορικό και υποφέρετε από υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη
να τρώτε φαγόπυρο για την θεραπευτική του δράση.

Το φαγόπυρο δεν περιέχει γλουτένη και τρώγεται από όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη ή πρέπει να αποφεύγουν την γλουτένη.

Το φαγόπυρο μπορεί να συνοδέψει  λαχανικά και κρεατικά,  αφού αποτελείται κυρίως από σύνθετους
υδατάνθρακες και επιπλέον από ίνες διαλυτές που ελαττώνουν την χοληστερόλη στο αίμα και σταθεροποιούν τα επίπεδα σακχάρου σε αυτό. Περιέχει όμως και  αδιάλυτες ίνες που ρυθμίζουν τις κινήσεις του εντέρου. Υποκαθιστά άριστα τις πατάτες και το ρύζι, ενώ συνδυάζεται με τον αρακά και τα φασόλια. Ακόμη μπορεί να προστεθεί σε σαλάτες, σούπες και βραστά φαγητά. Το  ωμό φαγόπυρο ψήνεται συνήθως
όπως το ρύζι και γι’ αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως γέμιση λαχανικών. Αν θέλετε να φρυγανίσετε το ωμό φαγόπυρο μόνοι σας στο σπίτι, χρησιμοποιήστε ένα ταψί και ψήστε το μέχρι να γίνει χρυσαφί στους 180º C. Η γεύση και η υφή του βελτιώνεται και τρώγεται πιο ευχάριστα από όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτό . Το φαγόπυρο μαγειρεύεται σε αναλογία 1 φλιτζάνι ωμού φαγόπυρου προς 2 φλιτζάνια νερού,  σε χαμηλή φωτιά αφού πρώτα πάρει βράση. Είναι έτοιμο σε 20 λεπτά και δεν χυλώνει όπως το ρύζι. ( δεν
χρησιμοποιούμε χύτρα ταχύτητας).

Εκτός από τον σπόρο, στα καταστήματα υγιεινών τροφών θα βρείτε πολλά προϊόντα από φαγόπυρο, όπως αλεύρι , νιφάδες και ζυμαρικά από 100% φαγόπυρο.  Τμήμα του φλοιού του σπόρου παραμένει στο αλεύρι του φαγόπυρου που έτσι παίρνει την καφετιά απόχρωση του. Το αλεύρι χρησιμοποιείται για να φτιαχτούν κρέπες, ψωμί και προϊόντα φούρνου.  Οι νιφάδες μας δίνουν ένα πολύ θρεπτικό πρωινό και χρησιμοποιούνται για παρασκευή κρεμών και παιδικών τροφών. Τα ζυμαρικά είναι μια πολύ καλή λύση για άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη.

Καλή σας όρεξη!

 http://biobaxes.wordpress.com/

 

Το φαγόπυρο ή μαυροσίταρο

   Ονομάζεται grits όταν είναι χονδροαλεσμένο. Οι βοτανολόγοι δεν το θεωρούν δημητριακό αλλά σπόρο ενός χαμηλού θάμνου που συγγενεύει με το ραβέντι. Οι διατροφολόγοι το κατατάσσουν στα δημητριακά , γιατί μαγειρεύεται οπως αυτά και οι σπόροι μοιάζουν με αυτούς των δημητριακών.

     Το φαγόπυρο περιέχει πολλή πρωτεϊνη σε σχέση με την χαμηλή ποσότητα των δημητριακών, τις περισσότερες βιταμίνες του συμπλέγματος Β, τις βιταμίνες Ε και Κ, φολικό οξύ και είναι πλούσιο σε μέταλλα όπως το ασβέστιο, ο χαλκός, ο σίδηρος, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, ο φώσφορος, το κάλιο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. ( Bartimeus, 2009.)

     Υπάρχει αλεύρι φαγοπύρου και τα περίφημα λαζάνια φαγόπυρου (soba noodles) από 100% φαγόπυρο. Το αλεύρι χρησιμοποιείται για να φτιαχτούν κρέπες, ψωμί και προϊόντα φούρνου. Το φαγόπυρο μπορεί να συνοδέψει τα λαχανικά και την πρωτεϊνη αφού αποτελείται κυρίως από σύνθετους υδατάνθρακες και επιπλέον από ίνες διαλυτές που ελαττώνουν την χοληστερόλη στο αίμα και σταθεροποιούν τα επίπεδα ζακχάρου σε αυτό και από αδιάλυτες ίνες που ρυθμίζουν τις κινήσεις του εντέρου.

     Υποκαθιστά καθημερινά τις πατάτες και το ρύζι, ενώ συνδυάζεται με τον αρακά και τα φασόλια. Ακόμη μπορεί να προστεθεί σε σαλάτες, σούπες και βραστά φαγητά.

     Το Kasha είναι φρυγανισμένο φαγόπυρο ιδιαίτερα δημοφιλές στην Ανατολική Ευρώπη και την Ασία.

     Το αφρυγάνιστο ωμό φαγόπυρο ψήνεται συνήθως όπως το ρύζι και γι΄αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως γέμιση λαχανικών. Αν θέλετε να φρυγανίσετε το ωμό φαγόπυρο μόνοι σας στο σπίτι, χρησιμοποιήστε ένα ταψί και ψήστε το μέχρι να γίνει χρυσαφί στους 180º C/ gas mark 4. Η γεύση και η υφή του βελτιώνεται και τρώγεται πιο ευχάριστα από όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτό ( Griffin, 2005)

     Το φαγόπυρο μαγειρεύεται σε αναλογία 1 φλυτζάνι ωμού φαγόπυρου προς 2 φλυτζάνια νερού σε χαμηλή φωτιά αφού πρώτα πάρει βράση. Είναι έτοιμο σε 20 λεπτά ( δεν χρησιμοποιούμε χύτρα ταχύτητας). Το Kasha σιγοβράζει για 10 λεπτά και πολλοί το συνδυάζουν με ψάρι, πουλερικά ή λαχανικά.

     Η ρουτίνη που υπάρχει στο φαγόπυρο είναι βιοφλαβονοειδές που κτίζει το αίμα, βοηθά τα νεφρά, εξουδετερώνει τα όξινα υπολείμματα, καταπολεμά την αρτηριοσκλήρyνση, ενδυναμώνει τα τριχοειδή αγγεία και μειώνει τις πιθανότητες αιμορραγιών (Balch, 1998, Joachim et al, 2008)

     Ως αντιοξειδωτικό, η ρουτίνη μειώνει την τοξικότητα της οξειδωμένης  LDL χοληστερόλης, εμποδίζει την συνάθροιση των αιμοπεταλίων και καταπολεμά τους φλεβικούς σχηματισμούς στα πόδια (Varvoglis, 2008), Στα φυτά η ρουτίνη μεταφέρει μεταλλικά ιόντα από το χώμα στα επίγεια τμήματά τους.

     Στον άνθρωπο η ρουτίνη παρεμποδίζει το ένζυμο ρεδουκτάση της αλδόζης στους οφθαλμούς και τους νευρώνες. Αν το ένζυμο συσσωρευόταν σε πολύ μεγάλες ποσότητες τότε θα έβλαπτε κυρίως τους διαβητικούς.

     Αν λοιπόν έχετε προβλήματα στο κυκλοφορικό και υποφέρετε από υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη να τρώτε φαγόπυρο για την θεραπευτική του δράση, εκτός αν είστε δυσανεκτικός/ή στην τροφή αυτή. 

     Το φαγόπυρο δεν περιέχει γλουτένη και τρώγεται από όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη.

     Καλλιεργείται στα ψυχρά κλίματα διότι αντέχει στα φτωχά εδάφη όπου ωριμάζει σε 60 περίπου ημέρες. Περιέχει 80% άμυλο και 14% πρωτεϊνη. Τμήμα του φλοιού παραμένει στο αλεύρι του φαγόπυρου που έτσι παίρνει την καφετιά απόχρωση του. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι πριν φρυγανιστεί το καλύπτουν με αυγό για να σκληρύνουν το περίβλημα του με πρωτεϊνη.  Έτσι δεν χυλώνει πολύ όταν μαγειρεύεται. Παρ΄ότι δεν περιέχει γλουτένη τα λαζάνια soba ή οι κρέπες από φαγόπυρο διατηρούν την συνεκτικότητά τους διότι ένα μικρό μέρος του αμύλου του φαγόπυρου είναι δομημένο όπως το κόμμι ( Joachim et al. 2008) Το φαγόπυρο περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα .

http://www.aristonkitchen.gr

Βράσε… αμάρανθο!

Κινόα, λιναρόσπορος, κεχρί και μαυροσίταρο ή φαγόπυρο. Οι άγνωστοι στους περισσότερους από εμάς, είναι πλέον talk of the town στους υγιεινούς κύκλους, ενώ αποτελούν και βασική πρώτη ύλη σε αρκετές συνταγές.

Κινόα, λιναρόσπορος, κεχρί και μαυροσίταρο ή φαγόπυρο… Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και το όνομα ακούγεται εξωτικό. Για κάποιον, μάλιστα, που βλέπει πρώτη φορά κόκκους αμάρανθου και κινόας είναι δύσκολο να τους ξεχωρίσει αφού μοιάζουν(σχεδόν) ίδιοι. Οι άγνωστοι σπόροι, όμως, στην πραγματικότητα, δεν είναι και τόσο άγνωστοι. Ξεκίνησαν από τους αρχαίους ημών προγόνους, τους Ίνκας στις Άνδεις και τους Θιβετιανούς των Ιμαλαΐων, εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο με τα καραβάνια, εξαφανίστηκαν με τα κύματα των κατακτητών. Οι εξερευνητές, μάλιστα, σπάνιων γεύσεων καταγράφουν με εμμονή το γενεαλογικό δέντρων αρχέγονων σπόρων από άκρη σε άκρη του πλανήτη: από την όλυρα ή αγριοσίταρο(ή σπέλτα ή ζειά) που μετέφεραν οι αρχαίοι Αθηναίοι στις αποικίες τους(η πρωτεύουσα, μάλιστα, ονομαζόταν και ζείδωρος γιατί είχε την μεγαλύτερη παραγωγή) από όπου προέρχεται το σημερινό αλεύρι ντίνκελ που ορκίζονται οι Γερμανοί μέχρι την chia των Κολομβιανών που απαγορεύτηκε από τους κονκισταδόρες γιατί θεωρούνταν ειδωλολατρική επειδή την αφιέρωναν στις θυσίες, το kamut των Αράβων και το teff της Αιθιοπίας.
Οι ξεχασμένοι όμως σπόροι επέστρεψαν ξανά στο προσκήνιο, παράλληλα με την μεγάλη τάση για υγιεινή διατροφή, αποκτώντας την φήμη ενεργειακών βομβών. Γιατί μπορεί μεταξύ τους να διαφέρουν αλλά όλοι έχουν κάτι κοινό: πρόκειται για υγιεινές σούπερ τροφές, superfoods κατά τον προσφιλή χαρακτηρισμό των Αμερικανών. Περιέχοντας, οκτώ αμινοξέα που δεν μπορεί να συνθέσει μόνος ο οργανισμός, βιταμίνες της ομάδας Β, σίδηρο, φώσφορο, μαγνήσιο, φυτικές ίνες, ωμέγα 3 λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά. Και το κυριότερο, οι περισσότεροι δεν περιέχουν γλουτένη (για αυτούς που έχουν αλλεργία) ενώ κινούνται σε χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη που είναι το κλειδί για τον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα(για τους διαβητικούς). Αυτός είναι ο λόγος χρησιμοποιούνται κατά κόρον από vegeterians, συνήθως σε συνδυασμό με όσπρια, για να αυξήσουν την πρόσληψη πρωτεϊνών υψηλής αξίας. Δεν είναι τυχαίο το ότι έκαναν θριαμβευτική επάνοδο πριν μερικά χρόνια κατακτώντας ξανά τον κόσμο. Από τις καντίνες με υγιεινές τροφές της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου που έκαναν διάσημες οι σταρ μέχρι τα πρωτοκλασάτα εστιατόρια του Παρισιού. 

Μικρό λεξικό σπόρων

κινόα (quinoa)

Όχι ακριβώς δημητριακό αλλά μακρινός ξάδελφος από την οικογένεια του παντζαριού. Αυτό δεν εμποδίζει τη φήμη της αφού η ιστορία της φτάνει στο 7.000 π.Χ. στα υψίπεδα των Άνδεων όπου οι Ίνκας την ανέφεραν σαν μητέρα των σπόρων. Κυκλοφορεί σε λεύκη, κόκκινη και μαύρη εκδοχή που διαφέρει μόνο στην επεξεργασία και έχει ελαφριά ξινή γεύση που ταιριάζει ωραία με γλυκόξινα(πχ. κινέζικο με κόκκινες πιπεριές). Χρειάζεται καλό ξέπλυμα για να φύγει η πικράδα και 15 λεπτά βράσιμο για να πάρει διαυγές χρώμα μαργαριταριού. Πριν τη σερβίρετε ανακατέψτε την με ένα πιρούνι για να αφρατέψει. Γίνεται τέλεια υγιεινή σαλάτα(πχ. με βραστές αγκινάρες και φέτα) αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και σε γεμιστά και γλυκά σε ένα εναλλακτικό ρυζόγαλο.

αμάρανθος (amaranth)

Iερό φυτό των Ατζέκων και "κυνηγημένος" όπως και η chia από τους Ισπανούς επειδή προσφερόταν σε θρησκευτικές τελετές. Αυτό, όμως, είχε ένα πλεονέκτημα αφού ο άγριος αμάρανθος διατηρεί την γενετική καθαρότητά του γεγονός που του δίνει και την εξαιρετική αξία του(περιέχει περισσότερο ασβέστιο από τρία ποτήρια γάλα). Οι Αμερικάνοι τον ανακάλυψαν τη δεκαετία του '70 αλλά τελευταία είναι το νέο αγαπημένο αφού δεν περιέχει γλουτένη. Στο Μεξικό τον χρησιμοποιούν σε ένα είδος γλυκού ποπ κορν(alegria) που πουλιέται στα πανηγύρια-γίνεται ακριβώς όπως το ποπ κορν με καλαμπόκι-ενώ στην Ινδία αποτελεί το κλασικό δυναμωτικό μεσημεριανό στα σχολεία σαν βρασμένος χυλός με μέλι, ξηρούς καρπούς και φρούτα από πάνω. Με πιο λεπτούς κόκκους από την κινόα και πιο γλυκιά γεύση χρησιμοποιείται σε ρολό κιμά αλλά και κέικ σοκολάτα με κόκκους κινόα. Χρειάζεται 2,5 φλιτζάνια νερό για 1 φλιτζάνι αμάρανθο αλλά πρέπει να προσέχετε να μην παραβράσει γιατί κολλάει(όχι πάνω από 10 λεπτά)

λιναρόσπορος (flaxseed, linseed oil)

Tο πιο γνωστό από όλα εξαιτίας της εξαιρετικής ποιότητας ωμέγα 3 λιπαρών οξέων στους σπόρους και το λάδι(λινέλαιο) που χορηγείται σχεδόν σαν φάρμακο. Τρώγεται ωμό(στο γιαούρτι, το μούσλι ή τις σαλάτες), τριμμένο σε σκόνη σε γέμιση για μπιφτέκια, με άλλους σπόρους ολικής άλεσης σε φοκάτσια και παξιμάδια αλλά ταιριάζει και σε τηγανίτες εξαιτίας της ελαφριάς καπνιστής γεύσης που θυμίζει καβουρντισμένους ξηρούς καρπούς.

κεχρί (millet)

O σπόρος που γνωρίζαμε σαν τροφή για τα πουλιά, έχει μεγάλη ιστορία. Οι πρώτοι που το καλλιέργησαν ήταν οι Κινέζοι πριν 7.500 χιλιάδες χρόνια αν και σήμερα διακρίνονται στην παραγωγή οι Αμερικανοί. Στην πραγματικότητα, είναι το φυτό με τις χίλιες χρήσεις: αλεύρι από όπου φτιάχνουν στην Ινδία πλακουτσές πίτες, σπασμένοι σπόροι(σαν σιτάρι) για θρεπτικές σούπες του χειμώνα(στη Ρωσία το συστήνουν στις μητέρες για το θηλασμό) και ακατέργαστο για απόσταξη(όπως στο Νεπάλ σε ένα είδος ρακής). Όπως και οι υπόλοιποι σπόροι χρειάζεται ξέπλυμα με κρύο νερό και βράσιμο 20 λεπτά-αν θέλετε μπορείτε να το καβουρντίσετε πρώτα σε ένα βαθύ τηγάνι με μια κουταλιά ελαιόλαδο και μετά να προσθέσετε το νερό(προσοχή σε όσους υποφέρουν από θυρεοειδή γιατί περιέχει ένα αναστολέα της λειτουργίας του).

φαγόπυρο ή μαυροσίταρο (buckwheat)

Oι Γάλλοι το λατρεύουν αφού με το αλεύρι του ετοιμάζουν τις μαύρες γαλέτες της Βρετάνης. Το ίδιο και οι Γιαπωνέζοι που το χρησιμοποιούν στα soba noodles. Η καβουρντισμένη μορφή του, μάλιστα, γνωστή σαν kasha, είναι το εθνικό κους κους των Ρώσων. Με ελαφριά πικρή γεύση και δυνατό άρωμα προτιμάται κυρίως αλεσμένο στη ζύμη των ψωμιών μαζί με άλλους τύπους αλευριού γιατί δίνει μαύρο χρώμα. Μπορεί, όμως, να χρησιμοποιηθεί και σε βάση για πίτσες, τηγανίτες και πιροσκί για παιδιά.

πλιγούρι (bulgur)

πασμένο καρπός από σιτάρι ή βρώμη. Ιδιαίτερα δημοφιλές στις ακτές της Μεσογείου από την αρχαιότητα για διάφορους τύπους γεμιστών όπως γεμιστό λάχανο με κιμά, πλιγούρι και σταφίδες. Οι Κύπριοι φτιάχνουν κούπες (κεφτέδες με πλιγούρι) ενώ οι γείτονες προς ανατολάς ταμπουλέ(ή τούρκικο kisir με χυμό ροδιού στο λαδόξιδο για άρωμα), kibbeh(είδος κεφτέδων) και σούπα τραχανά (από σπασμένο σιτάρι βρασμένο σε γάλα) με γιαούρτι. Ταιριάζει, όμως, και με κίτρινη κολοκύθα, φακές(σαν σαλάτα) και χωριάτικο κοτόπουλο. Για να διατηρήσει την τραγανή υφή του ρίξτε σε μια κατσαρόλα με 1 φλιτζάνι πλιγούρι 2 ½ φλιτζάνια βραστό νερό, σκεπάστε το και αφήστε να φουσκώσει μισή ώρα. Στο τέλος, ανακατέψτε με ένα πιρούνι να αφρατέψει.

πού μπορεί να τα βρει κανείς

Σε καταστήματα υγιεινών τροφών και βιολογικών, στο Θυμάρι του Στρέφη(Καλλιδρομίου 51α, Εξάρχεια, τηλ. 210 33.00.384), στον Μανδραγόρα(Δημ. Γούναρη 14, Πειραιάς, τηλ. 210 41.72.961), στο Παντοπωλείο Μεσογειακής Διατροφής(Σοφοκλέους 1 και Αριστείδου 11, Αθήνα, τηλ. 210 32.34.612), στο πολωνικό Wars Ι Sawa(Αρμοδίου 14, κεντρική αγορά, τηλ. 210 32.18.775) και στο κατάστημα της οργάνωσης Fair Trade Hellas(Βείκου 2, Ακρόπολη, τηλ. 210 36.14.070)

http://www.athinorama.gr/umam

Μελιτζανοκεφτέδες με φαγόπυρο

*1 μελιτζάνα ξεφλουδισμένη και κομμένη σε κύβους *2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες *χυμός και ξύσμα 1 λεμονιού *2 κουταλιές ελαιόλαδο *1 κουταλιά βούτυρο *1 ψιλοκομμένο κρεμμύδι *2 φλιτζάνια τσαγιού βρασμένο φαγόπυρο *2 κουταλιές ψιλοκομμένα φύλλα σέλινου *1/4 κουτ. γλ. πιπέρι *1 κουταλιά ψιλοκομμένος μαϊντανός *1 χτυπημένο αβγό*1 κουταλιά αλεύρι φαγόπυρου (ή όσο χρειαστεί) *2 κουταλιές αραβοσιτέλαιο για τηγάνισμα. Μαγειρέψτε στον ατμό τη μελιτζάνα για 8-10. Βάλτε τη σε γυάλινο σκεύος και προσθέστε το σκόρδο, το χυμό και το ξύσμα λεμονιού και το ελαιόλαδο. Αφήστε να μαριναριστεί για μια ώρα. Έπειτα βάλτε τα όλα (και τη μαρινάδα) στο μπλέντερ και πολτοποιήστε τα. Στο μεταξύ, τσιγαρίστε το κρεμμύδι με το βούτυρο και προσθέστε όλα τα υπόλοιπα υλικά εκτός από το αραβοσιτέλαιο. Ανακατέψτε και, αν το μίγμα δεν είναι αρκετά σφιχτό, προσθέστε επιπλέον αλεύρι. Ζεστάνετε το αραβοσιτέλαιο και τηγανίζετε.